Ngày 7/6/2022, Thanh tra TP Cần Thơ đã ban hành thông báo kết luận thanh tra việc mua sắm và sử dụng các trang thiết bị, vật tư, phương tiện phòng, chống dịch, các loại xét nghiệm chẩn đoán nhanh và xét nghiệm sinh học phân tử RT-PCR xác định COVID-19 tại Sở Y tế và cơ quan, đơn vị có liên quan.
Theo thông báo kết luận thanh tra, việc mua sắm tại Sở Y tế TP Cần Thơ do giá cả biến động nên việc lập thủ tục mua sắm và thanh toán cho nhà cung ứng có vướng mắc khó khăn, đơn vị phải liên hệ một số nhà cung ứng để tạm ứng trước một số hóa chất, vật tư, trang thiết bị, phương tiện phục vụ, trong khi chờ lập thủ tục mua sắm. Đơn vị mượn hàng và ký hợp đồng nguyên tắc tạm ứng hàng theo doanh số với nhà thầu sau đó chỉ định thầu sau là chưa phù hợp với các nguyên tắc về đấu thầu được quy định tại Khoản 12 Điều 4 Luật Đấu thầu. Một số gói thầu không tổ chức thuê đơn vị thẩm định giá mà tự thành lập tổ mua sắm là chưa đúng theo quy định tại khoản 1 Điều 45 Luật giá số 11/2012/QH.13.
Việc lựa chọn nhà thầu của một số gói chưa đáp ứng năng lực thực hiện ngay gói thầu là không đúng với quy định tại khoản 1 Điều 56 Nghị định 63/2014/NĐ-CP ngày 26/6/2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu.
Một số gói thầu không thực hiện đủ các bước đối với chỉ định thầu theo quy trình rút gọn, không có ba bảng báo giá để làm cơ sở chỉ định thầu và xác định giá gói thầu, chưa đăng tải công khai trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, Báo đấu thầu,... Hồ sơ đấu thầu của một số gói thầu không thể hiện việc gửi dự thảo hợp đồng cho nhà thầu để thương thảo, hoàn thiện hợp đồng; không công khai kết quả lựa chọn nhà thầu theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 38 Luật Đấu thầu; khoản 1 Điều 56 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP ngày 26/6/2014 của Chính phủ.
Để xảy ra những hạn chế, thiếu sót nêu trên, trách nhiệm thuộc về Phó Giám đốc phụ trách Sở Y tế, Phòng Kế hoạch - Tài chính thuộc Sở Y tế và Phó Giám đốc là Tổ trưởng Tổ mua sắm và các thành viên của Tổ mua sắm thực hiện gói thầu.
Việc mua sắm của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Cần Thơ đã thực hiện 7 gói thầu mua sắm sinh phẩm, hóa chất, vật tư tiêu hao, trong đó 5 gói thầu đã làm thủ tục thanh toán, 2 gói thầu tạm dừng thanh toán, đơn vị được chỉ định thầu là Công ty TNHH Khoa học Hợp Nhất, kết quả thanh tra tại CDC Cần Thơ ghi nhận một số hạn chế như:
Việc lựa chọn sản phẩm kit test do Công ty Việt Á sản xuất để làm căn cứ đề xuất kinh phí, phê duyệt dự toán và kế hoạch lựa chọn nhà thầu nhưng không nêu được căn cứ đề xuất nhu cầu về chủng loại, đặc tính kỹ thuật, công nghệ sản xuất, mức độ tương thích với máy móc thiết bị đang sử dụng và so sánh hiệu quả giữa các loại kit xét nghiệm đang có trên thị trường.
Một số gói thầu không có hồ sơ dự toán và kế hoạch lựa chọn nhà thầu; việc áp giá thiết bị theo chứng thư thẩm định giá không phù hợp về thời gian. Chứng thư thẩm định giá chưa phản ánh chính xác giá so với giá thị trường dẫn đến việc xây dựng đơn giá dự thầu chưa đảm bảo chính xác, khách quan. Hơn nữa, việc thuê đơn vị tư vấn thẩm định giá do CDC Cần Thơ tự thực hiện, không có quyết định chỉ định thầu và không đưa vào kế hoạch lựa chọn nhà thầu để trình UBND Thành phố phê duyệt.
CDC Cần Thơ lập hồ sơ mời thầu không nêu tiêu chuẩn đánh giá yêu cầu đối với chỉ định thầu, chào hàng cạnh tranh. Do đó, hồ sơ không đáp ứng về tính năng kỹ thuật nhưng vẫn được tổ chuyên gia đấu thầu và tổ thẩm định đề xuất trúng thầu và được Giám đốc CDC Cần Thơ phê duyệt Công ty TNHH Khoa học Hợp Nhất trúng thầu là không đúng quy định.
Việc chỉ định thầu của CDC Cần Thơ có dấu hiệu cố ý lựa chọn sản phẩm của Công ty Việt Á và chỉ định Công ty Hợp Nhất thực hiện gói thầu nhằm hợp thức hóa hồ sơ mua sắm, xây dựng giá không tham khảo giá thị trường dẫn đến chênh lệch giá gây thiệt hại ngân sách Nhà nước.
Để xảy ra những hạn chế, thiếu sót nêu trên, trách nhiệm thuộc về Giám đốc CDC Cần Thơ, Hội đồng Khoa học công nghệ cơ sở, Tổ thẩm định, Tổ chuyên gia xét thầu và các cá nhân tham mưu thực hiện gói thầu. Ngoài ra, còn có trách nhiệm của đơn vị thẩm định giá được CDC Cần Thơ chỉ định thầu thực hiện thẩm định giá các gói thầu mua sắm tại CDC Cần Thơ và trách nhiệm có liên quan của lãnh đạo Sở Tài chính, Phòng thẩm định và cá nhân trực tiếp thẩm định hồ sơ dự toán và kế hoạch lựa chọn nhà thầu.
Thông báo kết luận thanh tra cũng chi ra việc thực hiện các gói thầu mua sắm vật tư y tế, phương tiện phòng chống dịch và kit test tại các bệnh viện trên địa bàn TP Cần Thơ còn nhiều hạn chế, thiếu sót, cụ thể:
Hồ sơ phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu không có biên bản họp của Hội đồng khoa học là không đúng theo quy định một số nội dung trong đấu thầu trang thiết bị y tế tại các cơ sở y tế công lập; hàng hóa được chỉ định để mua sắm là sản phẩm của Công ty Việt Á, không so sánh đối chiếu với giá của các sản phẩm cùng tính năng, tiêu chuẩn kỹ thuật của các hãng sản xuất khác, dẫn đến việc thẩm định giá không phản ánh chính xác giá thị trường của sản phẩm.
Việc xây dựng, đề xuất nhu cầu về số lượng, chủng loại hàng hóa của hầu hết các bệnh viện đều chưa có căn cứ chứng minh; một số bệnh viện không thực hiện phê duyệt dự toán và không thực hiện phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu. Ngoài ra, do bệnh viện không thực hiện phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu nên không xác định được hình thức lựa chọn nhà thầu cũng như không thực hiện đăng tải kế hoạch lựa chọn nhà thầu theo Điều 8 Luật Đấu thầu; không thực hiện đăng tải kết quả lựa chọn nhà thầu; không thực hiện thương thảo với đơn vị cung cấp trước khi ra quyết định chỉ định đơn vị cung cấp.
Ngoài ra, có dấu hiệu chia tách nhỏ gói thầu để tiến hành mua sắm ở một số bệnh viện để thực hiện chỉ định thầu theo quy trình rút gọn, vi phạm những điều cấm trong hoạt động đấu thầu. Việc chia nhỏ thành các gói thầu dưới 100 triệu nên không phải trình Sở Tài chính thẩm định giá và trình UBND thành phố phê duyệt dự toán và kế hoạch lựa chọn nhà thầu, do vậy giá các sản phẩm test nhanh do bệnh viện tự chỉ định thầu có thể chưa đảm bảo đúng giá thị trường của sản phẩm, thậm chí giá của các sản phẩm test nhanh do bệnh viện mua có giá cao hơn sản phẩm có cùng tính năng, độ nhạy, độ đặc hiệu.
Để xảy ra những hạn chế, thiếu sót nêu trên, trách nhiệm thuộc về giám đốc bệnh viện, Kkhoa ược, bộ phận kế toán và các cá nhân có liên quan trực tiếp thực hiện gói thầu (Bệnh viện Đa khoa thành phố, Bệnh viện Tim mạch, Bệnh viện Da liễu, Bệnh viện Nhi đồng, Bệnh viện Ung bướu, Bệnh viên Dân quân y, Bệnh viện Tâm thần, Bệnh viện Y học Cổ truyền, Bệnh viện Huyết học và Truyền máu, Bệnh viện Lao và bệnh Phổi, Bệnh viện Tai Mũi Họng , Bệnh viện Phụ sản Mắt Răng Hàm mặt và một số bệnh viện tuyến quận, huyện trên địa bàn thành phố,…); trách nhiệm của Hội đồng khoa học cơ sơ, Hội đồng thuốc và điều trị, Tổ mua sắm, Tổ xét thầu được thành lập ở một số bệnh viện.
Bên cạnh đó, việc mua sắm của UBND các quận, huyện và Trung tâm Y tế cũng có dấu hiệu chia nhỏ gói thầu để lựa chọn các đơn vị phân phối sản phẩm test nhanh khác nhau, loại test nhanh khác nhau, với giá test chênh lệch khá lớn. Hầu hết các đơn vị trên không lập biên bản họp của Hội đồng khoa học có sự tham dự của các khoa, phòng chức năng liên quan để thống nhất các nội dung về kế hoạch, nhu cầu sử dụng, danh mục, số lượng, yêu cầu kỹ thuật của trang thiết bị là chưa đúng theo quy định.
Trên cơ sở kết quả thanh tra, Chánh Thanh tra TP Cần Thơ kiến nghị Chủ tịch UBND thành phố chỉ đạo Giám đốc Sở Y tế, Chủ tịch UBND quận, huyện, các cơ quan, đơn vị có liên quan tiến hành kiểm điểm rút kinh nghiệm, kiểm điểm xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan có những hạn chế, thiếu sót được nêu tại kết luận thanh tra và khắc phục những hạn chế, thiếu sót qua thanh tra.
Đồng thời, kiến nghị chuyển Công an tiếp tục điều tra làm rõ và xử lý theo quy định của pháp luật đối với 5 gói thầu mua sắm kit xét nghiệm của Công ty Việt Á sản xuất do CDC Cần Thơ chỉ định thầu, có dấu hiệu cố ý lựa chọn sản phẩm của Công ty Việt Á và chỉ định Công ty TNHH Khoa học Hợp Nhất là đơn vị cung cấp hàng hóa, đồng thời hợp thức hóa hồ sơ mua sắm để thực hiện thanh toán cho nhà thầu không đúng quy định pháp luật, vi phạm các quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng dẫn đến thiệt hại ngân sách Nhà nước; 1 gói thầu mua sắm kit xét nghiệm của Công ty Việt Á sản xuất do Bệnh viện Đa khoa thành phố chỉ định thầu, có hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng trong việc mua sắm; 1 gói thầu mua sắm máy X-quang di động kỹ thuật số phục vụ phòng, chống dịch bệnh COVID-19 tại Bệnh viện Y học cổ truyền do vi phạm nghiêm trọng các quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng./.