Nâng cao hiệu quả công tác phối hợp trong hoạt động xét xử

Vượt yêu cầu Nghị quyết Quốc hội

Đồng chí Nguyễn Văn Tiến, Phó Chánh án TAND tối cao dự và chỉ đạo Hội nghị. Cùng dự Hội nghị có đồng chí Nguyễn Xuân Tĩnh - Chánh án TAND cấp cao tại Hà Nội, Nguyễn Thanh Hải - Viện trưởng VKSND cấp cao tại Hà Nội, cùng đại diện lãnh đạo một số đơn vị thuộc TAND tối cao, đại diện lãnh đạo TAND 28 tỉnh, thành phố phía Bắc, lãnh đạo, cán bộ, công chức TAND cấp cao tại Hà Nội.

Quang cảnh Hội nghị.

Hội nghị được tổ chức trực tuyến, điểm cầu chính tại Hội trường TAND cấp cao tại Hà Nội và được kết nối trực tuyến tới 28 điểm cầu là TAND tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc.

Theo báo cáo tại Hội nghị, năm 2024, với sự nỗ lực, quyết tâm thực hiện các giải pháp về nâng cao chất lượng công tác xét xử, giải quyết các loại vụ việc; tăng cường kỷ cương, kỷ luật, đổi mới, vượt khó, trách nhiệm, TAND cấp cao tại Hà Nội đã đạt được nhiều thành tích xuất sắc, công tác giải quyết, xét xử các vụ án phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm đều vượt yêu cầu Nghị quyết Quốc hội và Tòa án đề ra.

Theo đó, về công tác giải quyết, xét xử phúc thẩm: Tổng số vụ án phải giải quyết 4.014 vụ/việc; đã giải quyết, xét xử 3.469 vụ/việc; trong đó, Hình sự đạt tỷ lệ 90,1% (1.665/1.847 vụ án); Hành chính đạt tỷ lệ 81,3% (921/1.133 vụ án); Dân sự đạt tỷ lệ 86,5% (1.046/1.209 vụ việc); tỷ lệ giải quyết chung 86,4%, tăng 5,2% so với năm 2023. Trong đó, hủy 168 vụ/việc, sửa 960 vụ/việc, giữ nguyên 1542 vụ/việc, đình chỉ 799 vụ/việc.

Về công tác giải quyết đơn giám đốc thẩm, tái thẩm: Tổng số đơn phải giải quyết 2.657 đơn, đã giải quyết 1.938 đơn, đạt tỷ lệ 72,9%. Trong đó, trả lời đơn: 1.707 đơn; kháng nghị: 74 vụ; giải quyết khác: 157 vụ.

Về kết quả giải quyết, xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm: Tổng số phải giải quyết 175 vụ, đã giải quyết 163 vụ, đạt tỷ lệ 93,1%. Trong đó, số vụ án do Chánh án TAND cấp cao tại Hà Nội kháng nghị: 79 vụ; số vụ án do Viện trưởng VKSND kháng nghị: 81 vụ; Chánh án TAND tối cao kháng nghị và chuyển TAND cấp cao tại Hà Nội xét xử theo thẩm quyền 3 vụ. Kết quả giám đốc thẩm, không chấp nhận kháng nghị 8 vụ; chấp nhận kháng nghị 143 vụ; đình chỉ 12 vụ…

Đồng chí Nguyễn Văn Tiến - Phó Chánh án TAND tối cao phát biểu tại Hội nghị.

Nhìn chung, công tác phối hợp giữa TAND cấp cao tại Hà Nội với các TAND tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc là tương đối tốt, nhất là công tác xét xử phúc thẩm tại địa phương, tổ chức phiên tòa trực tuyến, trao đổi nghiệp vụ, các vụ án thuộc diện Ban chỉ đạo Trung ương, Ban chỉ đạo cấp tỉnh về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, án dây, các vụ án được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm.

Khi phát sinh các vấn đề, các vụ án còn vướng mắc, chưa thống nhất được về quan điểm, đường lối giải quyết vụ án, nhiều địa phương đã chủ động có văn bản kèm tài liệu gửi TAND cấp cao tại Hà Nội để thống nhất quan điểm giải quyết đối với những vụ án khó, phức tạp. Từ đó, TAND các tỉnh đã có đường lối giải quyết đúng đắn, phù hợp với quy định của pháp luật.

Những sai sót điển hình cần rút kinh nghiệm

Tuy nhiên, cũng theo báo cáo tại Hội nghị, bên cạnh những ưu điểm trong công tác phối hợp còn bộc lộ một số hạn chế, thiếu sót cần được TAND cấp cao tại Hà Nội và TAND các tỉnh, thành phố phía Bắc phải cùng nhau khắc phục để công tác xét xử của các đơn vị đạt hiệu quả cao hơn. Theo đó, những sai sót điển hình cần rút kinh nghiệm trong công tác giải quyết án, cụ thể:

Đối với án hình sự, các sai sót như: Áp dụng hình phạt không đúng quy định của pháp luật đối với người chưa thành niên phạm tội, điển hình như vụ án Vũ Văn H. bị xét xử về tội “Giết người” và “Bắt giữ người trái pháp luật”; Tổng hợp hình phạt, một bản án bị tổng hợp hai lần tại hai vụ án khác nhau, điển như vụ án Hoàng Thị Th. bị xét xử về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”, hay vụ án Phạm Thế D. bị xét xử về tội “Đánh bạc”; Xác định không đúng tính chất hành vi, vai trò đồng phạm, quyết định miễn hình phạt không đúng pháp luật, điển hình như vụ án Hoàng Trung K., Địch Thị Th., Lương Công V. bị xét xử về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”;

Tiếp đến là các sai sót trong việc: Áp dụng tình tiết giảm nhẹ không đúng, điển hình như vụ án Phạm Văn V. bị xét xử về tội “Cưỡng đoạt tài sản”; Xác định tội danh không đúng trong các vụ án ma túy, điển hình như Vụ án Phạm Văn V., Nguyễn Tiến H., Nguyễn Hữu H., Đỗ Văn T., Lưu Văn H., bị xét xử về tội “Tàng trữ trái phép chất ma túy”; Giải quyết trách nhiệm dân sự trong vụ án hình sự không đúng, điển hình như Vụ án Phạm Công H. phạm tội “Cưỡng đoạt tài sản” và “Đưa hối lộ”; Buộc người thừa kế thực hiện nghĩa vụ thay cho bị cáo không đúng quy định tại Điều 615 Bộ luật Dân sự, cụ thể như Vụ án Chu Trọng X. phạm tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn”.

Đồng chí Nguyễn Xuân Tĩnh - Chánh án TAND cấp cao tại Hà Nội phát biểu tại Hội nghị.

Đối với các việc, vụ việc dân sự, kinh doanh – thương mại, hôn nhân và gia đình, sai sót trong việc: Đưa thiếu người tham gia tố tụng, điển hình là vụ án “Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa nguyên đơn là bà Lê Thị H. với bị đơn là cụ Lê Thị N.”; Xác định sai quan hệ pháp luật; Tài sản đảm bảo là tài sản chung của vợ chồng nhưng Tòa án xác định vô hiệu một phần do người vợ không tham gia ký hợp đồng thế chấp; Đánh giá chứng cứ chưa toàn diện, khách quan và không đúng bản chất, ý chí của các bên khi tham gia giao dịch; Xác định di chúc là hợp pháp không đúng quy định pháp luật; Không giải quyết hết các yêu cầu của đương sự nên không đảm bảo quyền lợi cho họ; Xác định không đúng người được hưởng di sản…

Đối với các vụ án hành chính, các sai sót trong việc: Đình chỉ giải quyết vụ án không đúng, điển hình là vụ án “Khiếu kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai”, giữa người khởi kiện là ông Cao Sĩ B. và bà Nguyễn Thị L. với người bị kiện là UBND TP S.; Vi phạm về thời hiệu khởi kiện và vượt quá phạm vi khởi kiện; Đánh giá chứng cứ không đúng.

Ngoài ra, còn một số vấn đề cần phải rút kinh nghiệm như: Việc chuyển hồ sơ để xét xử theo thủ tục phúc thẩm, xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm còn chậm; Đối với hồ sơ vụ án thuộc diện Ban chỉ đạo cấp tỉnh, án dây, liên quan đến tình hình chính trị địa phương, dư luận xã hội quan tâm không gửi kèm theo thông báo nên TAND cấp cap tại Hà Nội không nắm được thông tin để quan tâm kịp thời, xử lý, giải quyết; Về áp dụng biện pháp ngăn chặn đối với người chưa thành niên phạm tội; Về việc ra Quyết định tạm giam tiếp theo khi Quyết định tạm giam trước vẫn còn thời hạn dài (lệnh chồng lệnh).

Đơn vị dẫn đầu công tác xét xử trực tuyến

Bên cạnh đó, việc tổ chức các phiên tòa trực tuyến đã được TAND cấp cao tại Hà Nội và TAND các tỉnh, thành phố phía Bắc thường xuyên trao đổi, phối hợp tốt với nhau nhằm bảo đảm chất lượng đường truyền âm thanh, hình ảnh để phiên tòa diễn ra đạt kết quả cao.

Các đại biểu tham dự Hội nghị.

Trong năm 2024, TAND cấp cao tại Hà Nội tổ chức 898 phiên tòa trực tuyến, tăng gấp 2 lần so với năm 2023 và là đơn vị dẫn đầu trong 3 TAND cấp cao về xét xử trực tuyến.

Tuy nhiên, do cơ sở vật chất của TAND một số địa phương chưa được trang bị đồng bộ, việc trao đổi lịch xét xử trực tiếp và trực tuyến giữa các đơn vị và TAND cấp cao tại Hà Nội chưa kịp thời nên còn có một số phiên toà trực tuyến bị gián đoạn hoặc trùng với lịch xét xử trực tiếp của các TAND tỉnh, thành phố, dẫn đến phiên tòa phải hoãn.

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Phó Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Tiến nhấn mạnh, tại mục 2, Chỉ thị số 06/CT-CA của Chánh án TANDTC Lê Minh Trí về nhiệm vụ công tác năm 2025 đã có những chỉ đạo sâu sát về công tác chuyên môn. Những chỉ đạo đó gắn liền với Hội nghị này, các Tòa án cần tập trung xây dựng kế hoạch để triển khai chỉ thị của Chánh án TAND tối cao.

Phó Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Tiến cũng khẳng định tầm quan trọng của việc trao đổi, rút kinh nghiệm công tác phối hợp trong hoạt động xét xử, giải quyết án, đồng thời đề nghị TAND cấp cao tại Hà Nội và TAND các tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc tiếp tục thực hiện tốt cơ chế phối hợp trong việc giải quyết các vụ án, vụ việc; thống nhất áp dụng pháp luật, đảm bảo thời hạn, triển khai đồng bộ hiệu quả việc xét xử trực tuyến,…

Cùng với đó, Phó Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Tiến còn trả lời một số nội dung, vấn đề chưa rõ, băn khoăn của TAND các tỉnh, thành phố trong tham luận tại Hội nghị.

Tiếp thu các ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo TAND tối cao, Chánh án TAND cấp cao tại Hà Nội Nguyễn Xuân Tĩnh cho biết sẽ thực hiện theo đúng định hướng tại Chỉ thị số 06/CT-CA của Chánh án TAND tối cao về triển khai nhiệm vụ công tác năm 2025. Đồng thời, mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm chỉ đạo của lãnh đạo TAND tối cao và sự phối hợp chặt chẽ của TAND 28 tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc, nhằm hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ, đóng góp vào thành công chung của hệ thống Tòa án.