Triển lãm được chia thành 3 phần: Vịnh cảng vùng biển Đà Nẵng - Vị thế giao thương quan trọng thời Nguyễn, hoạt động đảm bảo an ninh vùng biển Đà Nẵng – Quảng Nam thời Nguyễn, thực thi chủ quyền trên quần đảo Hoàng Sa thời Nguyễn.
Dưới triều Nguyễn, vùng biển Đà Nẵng có vai trò đặc biệt quan trọng vì “có vụng biển lớn, vừa rộng vừa sâu có thể chứa được hàng ngàn thuyền ghe, phía ngoài có núi che, không phải lo về sóng gió”. Do đó, các thuyền vận tải công, thuyền tuần tra, thuyền đánh cá và thuyền buôn các nước thường vào cửa biển này trú ẩn khi qua hải phận gặp phải gió lớn.
    |
 |
| Triển lãm "Đà Nẵng nhìn từ biển qua Di sản tư liệu thế giới châu bản triều Nguyễn" giới thiệu gần 100 văn bản lưu hình dấu và bút tích vua phê. (Ảnh: LT) |
Bên cạnh đó, Đà Nẵng có vị trí cách Kinh đô không xa nên rất thuận tiện cho việc vận chuyển, liên lạc, quản lý và kiểm soát của triều đình Huế. Vì vậy, vua Minh Mạng lệnh cho “phàm thương thuyền các nước Tây dương đến buôn bán chỉ được đậu ở cửa biển Đà Nẵng”. Đồng thời, cảng biển này cũng là nơi ngoại giao không chính thức đối với các nước phương Tây của nhà Nguyễn và thường là điểm cập bến của các thuyền ra nước ngoài công vụ trở về.
Nhìn nhận Đà Nẵng là nơi “hải cương trọng địa”, “địa đầu quan yếu” nên triều đình Nguyễn đặc biệt chú trọng xây dựng hệ thống phòng thủ ở vùng biển này. Ban đầu, triều đình cho xây dựng các thành đài Điện Hải, An Hải, Định Hải, Phòng Hải, sau lại xây đắp thêm các đồn bảo Trấn Dương và nhiều công trình phòng thủ khác.
|
 |
| Triển lãm diễn ra từ ngày 24/3 đến hết ngày 31/3 tại nhà trưng bày Hoàng Sa. (Ảnh: LT) |
Ở mỗi công trình đều được trang bị đầy đủ các hạng vũ khí, súng pháo, đại bác và nhanh chóng được tăng viện binh lính khi cần thiết. Bên cạnh đó, nhà Nguyễn cũng dành nhiều quan tâm và tổ chức thao diễn trên biển, luyện tập bắn pháo, đại bác ở vùng biển này.
Hệ thống phòng thủ và các hoạt động tuần tra, kiểm tra, thao diễn, cứu hộ trên vùng biển Đà Nẵng là chính sách kinh tế, quân sự, an ninh, quốc phòng rất thiết thực của nhà Nguyễn. Những nội dung này đều được phản ánh chân thực trong sử liệu châu bản triều Nguyễn.
Triển lãm lần đầu tiên công bố gần 100 văn bản lưu hình dấu và bút tích vua phê là những sử liệu tín thực góp phần làm sáng tỏ vai trò, vị thế của vùng biển Đà Nẵng trong lịch sử và nhiều thông tin giá trị tới công chúng.
Bên cạnh những tư liệu về châu bản triều Nguyễn, triển lãm cũng giới thiệu những hình ảnh về một thành phố biển xinh đẹp, về hình ảnh những chiến sĩ hải quân đang ngày đêm giữ vững biển trời và hình ảnh của những ngư dân vùng biển đang nối tiếp truyền thống vươn khơi bám biển với những chuyến dong thuyền, thả lưới, giăng câu nơi biển khơi.
Ông Đặng Thanh Tùng - Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, Bộ Nội vụ cho hay Châu bản triều Nguyễn có giá trị quan trọng trên nhiều phương diện. Đối với Đà Nẵng, có rất nhiều Châu bản thể hiện chính sách của triều Nguyễn về đô thị này, đặc biệt đánh giá cao vai trò của Đà Nẵng về kinh tế, thương mại, quân sự và quốc phòng. Đây là những văn bản hành chính được hình thành trong quá trình quản lí nhà nước của vương triều Nguyễn, hội tụ đầy đủ các tiêu chí về tính độc đáo, xác thực, duy nhất và có tầm ảnh hưởng quốc tế. Châu bản triều Nguyễn đã được UNESCO vinh danh là di sản tư liệu thế giới vào năm 2017.
Chủ tịch UBND huyện Hoàng Sa Võ Ngọc Đồng chia sẻ, Đà Nẵng ngày càng có vai trò quan trọng trong sự phát triển của nước ta. Giữa thế kỷ XVI, Đà Nẵng chỉ là vị trí tiền cảng trung chuyển hàng hóa nhưng sang thế kỉ XVIII đã dần trở thành thương cảng. Sau khi vua Minh Mạng ban dụ chỉ cho thương thuyền phương Tây vào cửa Hàn buôn bán, Đà Nẵng trở thành thương cảng lớn, cửa ngõ giao thương, ngoại giao với các nước phương Tây và khu vực.
|
 |
| Triển lãm cũng là lần đầu tiên công bố gần 100 văn bản lưu hình dấu, bút tích vua phê về Đà Nẵng. (Ảnh: LT) |
Sau bao phen “biển động,” những ứng xử của tiền nhân với biển vẫn được lưu lại trên những trang sử liệu Châu bản. Triển lãm “Đà Nẵng nhìn từ biển qua Di sản Tư liệu Thế giới-Châu bản triều Nguyễn” góp phần tái hiện bức tranh chân thực về truyền thống vươn khơi bám biển của tiền nhân.
Triển lãm diễn ra từ ngày 24/3 đến hết ngày 31/3 tại nhà trưng bày Hoàng Sa (đường Hoàng Sa, phường Thọ Quang, quận Sơn Trà, thành phố Đà Nẵng).