Bước ngoặt kỹ thuật trong quản lý vận hành
Tại NMLD Dung Quất, phân xưởng LCO-HDT giữ vai trò loại bỏ lưu huỳnh và tạp chất trong dòng LCO từ phân xưởng RFCC, phục vụ sản xuất diesel thương phẩm. Tuy nhiên, Thạc sĩ Lê Quốc Việt - Phó Trưởng phòng Công nghệ chế biến, Ban Nghiên cứu Phát triển Công ty cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) - đã phát hiện khả năng điều chỉnh chế độ vận hành nhằm tiết giảm năng lượng mà vẫn duy trì chất lượng sản phẩm.
Sau hơn 16 năm vận hành thương mại, đội ngũ kỹ sư BSR đã làm chủ công nghệ lọc - hóa dầu từ vận hành, bảo dưỡng đến tối ưu quy trình. Trong đó, Thạc sĩ Lê Quốc Việt là một điển hình, người đề xuất giải pháp “Thay đổi chế độ vận hành phân xưởng LCO-HDT và phối trộn sản phẩm diesel nhằm tiết kiệm năng lượng”, mang lại hiệu quả kinh tế hàng tỉ đồng cho đơn vị.
    |
 |
| Giải pháp của kỹ sư Lê Quốc Việt tại phân xưởng LCO-HDT giúp tiết kiệm hàng tỉ đồng chi phí vận hành. |
Gia nhập BSR từ giai đoạn chạy thử nhà máy, anh Việt trải qua nhiều vị trí, nắm vững đặc tính công nghệ của từng phân xưởng. Ở cương vị hiện tại, anh đảm nhiệm việc đánh giá, đề xuất giải pháp kỹ thuật tối ưu để bảo đảm vận hành ổn định, hiệu quả và an toàn.
Phân xưởng LCO-HDT được xem là “bộ lọc làm sạch” của NMLD Dung Quất, sử dụng hydro để loại bỏ lưu huỳnh, nitơ và hydrocacbon không no trong phân đoạn LCO. Đây cũng là phân xưởng tiêu thụ nhiều năng lượng nhất, chiếm phần lớn chi phí sản xuất.
Từ kinh nghiệm thực tiễn, anh Việt nhận thấy có những thời điểm hàm lượng lưu huỳnh trong dầu thô thấp, dẫn đến sản phẩm diesel vẫn đạt chuẩn mà không cần đưa LCO vào xử lý tại LCO-HDT. Câu hỏi đặt ra: Trong điều kiện nào có thể phối trộn trực tiếp LCO vào diesel mà vẫn đáp ứng tiêu chuẩn thương phẩm?
Từ đó, nhóm nghiên cứu xây dựng mô hình tương quan giữa lưu huỳnh trong dầu thô, phân đoạn LCO, sản phẩm diesel và công suất phân xưởng thu hồi lưu huỳnh (SRU2). Kết quả cho phép xác định “khoảng vận hành tối ưu” để bypass cụm phản ứng LCO-HDT, phối trộn trực tiếp LCO mà vẫn bảo đảm chất lượng sản phẩm, mở ra hướng tối ưu quy trình giàu tiềm năng.
Tiết kiệm năng lượng - giảm phát thải - vận hành xanh
Dù đã xác định được khả năng sản xuất diesel đạt chuẩn khi không xử lý tại LCO-HDT, nhóm nghiên cứu tiếp tục phải giải bài toán xác lập ngưỡng lưu huỳnh tối ưu trong dầu thô, đồng thời đánh giá các yếu tố ảnh hưởng như chỉ số Cetan, độ nhớt, hàm lượng nước…
Nhóm đã phân tích dữ liệu vận hành nhiều năm, xây dựng cân bằng phân bố lưu huỳnh từ đầu vào đến sản phẩm cuối, tổ chức hàng loạt thử nghiệm phối trộn và nhiều hội thảo đánh giá rủi ro. Qua các đợt thử nghiệm thực tế, sản phẩm diesel vẫn đạt chuẩn khi dầu thô có hàm lượng lưu huỳnh từ 500 - 700 ppm. Đây trở thành “khoảng vận hành tối ưu” giúp nhà máy linh hoạt điều chỉnh chế độ hoạt động và tiết kiệm đáng kể năng lượng.
Chỉ trong hai đợt áp dụng ngắn ngày (11 - 25/9/2021 và 3 - 19/10/2022), sáng kiến mang lại gần 7 tỉ đồng tiết kiệm chi phí nhờ tạm dừng cụm phản ứng, giảm tiêu thụ hydrogen, hơi nước, điện năng, khí nhiên liệu và nước khử khoáng - những yếu tố chiếm 60-70% giá thành sản xuất. Quan trọng hơn, mỗi giờ dừng phân xưởng giúp giảm đến 90% năng lượng phụ trợ, đồng nghĩa giảm phát thải CO₂ và khí nhà kính.
|
 |
| Từ những giải pháp góp phần tối ưu vận hành, nâng cao năng suất, những “người thợ lọc dầu BSR" tiếp tục khẳng định năng lực làm chủ công nghệ, sẵn sàng bứt phá để phát triển bền vững. |
“Tôi cảm thấy rất hạnh phúc vì giải pháp này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí và năng lượng, mà còn tạo tiền đề cho những nghiên cứu tối ưu sâu hơn, hướng tới mục tiêu hiệu quả - an toàn - phát triển xanh của BSR”, Thạc sĩ Lê Quốc Việt chia sẻ.
Từ một điều chỉnh tưởng chừng nhỏ, sáng kiến của Thạc sĩ Lê Quốc Việt đã chứng minh sự nhạy bén, tinh thần đổi mới và khả năng làm chủ công nghệ của đội ngũ kỹ sư BSR. Giải pháp đạt giải Ba Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh Quảng Ngãi lần thứ 14 và được đề xuất gửi tham dự Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật toàn quốc lần thứ 18.
Sáng kiến này không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn góp phần thực hiện mục tiêu giảm phát thải, phát triển bền vững của NMLD Dung Quất, khẳng định bản lĩnh và trí tuệ kỹ sư Việt Nam trong ngành lọc - hóa dầu hiện đại.