Có dấu hiệu phá hoại thị trường kinh doanh yến sào Việt Nam

 

Sự bức xúc của người dân đã lên đến “đỉnh điểm” khi tỉnh Ninh Thuận công bố phát hiện virus cúm A/H5N1 tại cơ sở Thanh Bình. Nói là “đỉnh điểm” bởi ngay sau khi công bố dịch, rất nhiều người dân tỏ ra hoang mang trước tin đồn dịch có thể lan tỏa, người tiêu dùng ngừng sử dụng tổ yến (yến sào) để tham khảo thông tin và doanh nghiệp kinh doanh yến sào thì điêu đứng vì thị trường không có giao dịch.

 

 

Các kết quả xét nghiệm âm tính (không nhiễm virus) từ chim yến tại cơ sở Thanh Bình.

 

Tuy nhiên, thực tế hoàn toàn trái ngược. Chim yến chết được xác định bởi nhiều nguyên nhân (môi trường sống nhà chim chật hẹp, khí hậu miền Trung vào giai đoạn nắng nóng kéo dài...). “Lý do thông tin chim chết ban đầu được cung cấp ra bên ngoài khiến sự việc phức tạp hơn bởi ông Võ Thái Lâm, Nguyên Sáng lập viên Công ty CP Yến Việt, Nguyên Tổng Giám đốc Công ty CP Yến Việt (chủ quản Cơ sở Thanh Bình)” – một đại diện Công ty Yến Việt cho chúng tôi biết.

 

Một trong những nhà khoa học từng có kinh nghiệm nghiên cứu trên 15 năm trong chuyên ngành nuôi chim yến, PGS-TS Nguyễn Khoa Diệu Thu, nguyên Trưởng phòng Công nghệ tế bào động vật - Viện Sinh học Nhiệt đới (thuộc Viện Khoa học - Công nghệ Việt Nam) khẳng định: “Đây là lần đầu tiên trên thế giới phát hiện chim yến nhiễm virus cúm A/H5N1. Tuy nhiên, kết quả này không thuyết phục vì quy trình kiểm nghiệm và công bố dịch trên chim yến vừa qua dường như chưa được tiến hành một cách kỹ lưỡng nhằm đảm bảo tính chính xác. Các kết quả kiểm nghiệm do các đơn vị có chức năng xét nghiệm dường như cũng không được cung cấp kịp thời cho doanh nghiệp.

 

Ở đây, chúng ta không trách cơ quan chức năng thiếu trách nhiệm, bởi đúng là lần đầu tiên trên thế giới gặp phải tình trạng này. Tuy nhiên, thiết nghĩ cơ quan chức năng cần tham khảo ý kiến từ các nhà khoa học trước khi công bố thông tin. Việc tiến hành giám sát phòng chống dịch cũng cần được cẩn trọng xem xét kỹ lưỡng trước khi công bố thành dịch”.

 

Chim yến vẫn sống bình an tại các nhà yến gần cơ sở Thanh Bình, tỉnh Ninh Thuận

 

TS. Dương Văn Ni, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Đa dạng sinh học Hòa An (Trường Đại học Cần Thơ) phân tích: Tại các nước, khi xử lý dịch cúm gia cầm, người ta hiểu được sâu xa của cơ chế lây lan, từ đó giải quyết các ổ dịch đúng hướng nhằm bảo vệ ngành chăn nuôi gia cầm. Chỉ riêng chúng ta làm theo một cách hoàn toàn khác là phát hiện ổ dịch thì khoanh bán kính mấy cây số rồi tiêu hủy hết, có những chuồng trại không bị dịch cũng tiêu hủy luôn. Về vấn đề chim yến hiện nay ở Việt Nam, tôi cho rằng cần phải nghiên cứu cụ thể, phải biết chính xác rồi mới quyết định. Tôi tin là không có ai làm như cách mà chúng ta đã từng làm và đang làm là diệt tất tần tật như vậy cả.

 

Ông L.D.H, chuyên gia trong lĩnh vực nuôi chim yến tại Việt Nam, người đang tiến hành nuôi chim yến tại Indonesia cho biết: Ở một số nước như Indonesia, người ta hàng trăm ngàn nhà yến so với vài ngàn nhà yến tại Việt Nam. Tuy nhiên, trải qua mấy lần phát dịch cúm A/H5N1 trên gia cầm nhưng hoàn toàn chưa phát hiện dịch cúm trên chim yến. Bản thân chim yến là loài sinh trưởng tự nhiên, sức đề kháng rất cao và cũng không có môi trường tiếp cận các loại gia cầm để bị nhiễm virus. Loài chim yến chỉ bay đi ăn xa, không dừng đậu tại chỗ và chỉ đi theo đàn. Nếu xảy ra dịch A/H5N1 thực sự, khả năng lan tỏa dịch rất lớn, chim sẽ chết theo đàn chứ không chết lẻ tẻ như tại cơ sở Thanh Bình. 

 

Ông Huỳnh Tấn Phát, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thú y TPHCM nhận định: Số chim yến chết tại cơ sở Thanh Bình là số chim yến tơ, chim yến còn non chết trong khu vực nhà nuôi. Thực tế chưa thống kê được số chim yến trưởng thành chết trong quá trình đi tìm thức ăn bên ngoài. Do đây là chim hoang dã gây nuôi, do đó đến nay vẫn chưa có kết luận khoa học về thời gian nhiễm và nung bệnh, thể hiện triệu chứng bệnh trên chim yến đối với bệnh cúm gia cầm. Trên thế giới đến nay chưa có quốc gia nào công bố thông tin xảy ra bệnh cúm gia cầm trên chim yến, và đối với Việt Nam chúng ta đây cũng là trường hợp đầu tiên được ghi nhận. 

 

Ngoài ra, các nhà khoa học đã nghiên cứu và xác định virus cúm A/H5N1 không thể tồn tại trên tế bào khô. Tổ yến là thành phần tế bào khô, do đó loại virus cúm này không thể tồn tại được trên tổ yến. Khi người sử dụng tổ yến đã qua quá trình làm sạch và nấu chín ở nhiệt độ 100 độ C nên mầm bệnh chắc chắn không thể tồn tại gây hại cho người (virus cúm chỉ tồn tại đến 70 độ C).

 

 

Khi tiếp cận với lãnh đạo Công ty CP Yến Việt, Tổng Giám đốc Đặng Phạm Minh Loan rất bình tĩnh và thiện chí trả lời báo giới. Theo bà Loan, mặc dù đã được chuẩn bị trước về việc tổn thất tài sản, đối với cán bộ công nhân viên của công ty, đặc biệt là những người quản lý nhà chim, việc phải xử lý đàn chim khỏe (hiện nay hầu như không còn chim bệnh trong đàn chim) là một quyết định vô cùng khó khăn và họ đã phải trải qua những cơn sốc tâm lý khá nặng nề. Đây là loài chim quý, mang lại thu nhập và công ăn việc làm cho rất nhiều công nhân. Đã gắn bó với đàn chim hàng chục năm, mỗi ngày ngắm nhìn chúng bay đi kiếm ăn mỗi sáng sớm và đón chúng bay về mỗi ngày khi chạng vạng tối, đội ngũ nhân viên không ai cầm được nước mắt khi đón nhận quyết định tiêu hủy đàn chim. 

 

“Tuy nhiên, chúng tôi hoàn toàn nhất trí với các cơ quan chức năng về quyết định xử lý đàn chim tại nhà chim Thanh Bình (Phan Rang - Tháp Chàm, Ninh Thuận), mặc dù tình hình chim chết đã chấm dứt và toàn bộ 10 mẫu chim xét nghiệm từ ngày 16/4/2013 đến nay đều cho kết quả âm tính với H5N1. Công ty đã chủ động phối hợp cùng Cơ quan Thú y vùng VI và Chi cục Thú y Ninh Thuận tiến hành các bước cần thiết và làm công tác tiêu độc, khử trùng cho khu vực nhà chim nói trên” – bà Loan khẳng định.

 

Để tìm hiểu kỹ càng thêm, PV Báo BVPL Online đã xuống tận các cơ sở nuôi chim yến tại TP. Phan Rang, tỉnh Ninh Thuận, khu vực xung quanh cơ sở Thanh Bình và chúng tôi phát hiện hầu hết cơ sở này không có chim nhiễm virus A/H5N1, các kết quả kiểm tra của cơ quan chức năng đều cho kết quả âm tính. “Nếu thực sự có dịch phán tán, chắc chắn vài trăm ngàn chim yến tại khu vực Ninh Thuận đã có thể bị lây nhiễm, số lượng chim chết sẽ tăng chứ không thể giảm như tại cơ sở Thanh Bình” - ông Lê Anh Tuấn, đại diện cơ sở nuôi chim yến tại hẻm 586 đường Thống Nhất, TP. Phan Rang, tỉnh Ninh Thuận phân tích.

 

Căn cứ vào thực tế hiện nay chưa phát hiện mẫu phân nhiễm virus A/H5N1, các chim yến sống cũng không phát hiện nhiễm virus A/H5N1, dư luận rất mong các cơ quan chức năng tại tỉnh Ninh Thuận kỹ lưỡng kiểm tra lại toàn bộ quy trình xét nghiệm, lấy mẫu, công khai minh bạch kết quả xét nghiệm nhằm đảm bảo tránh rơi vào tình huống “giấu dịch”, nhưng cũng không gây ra thông tin quá sự thật về dịch bệnh. 

 

Cần xác định rõ một số mẫu chim chết nhiễm virus từ đâu mà có ? Quá trình đưa mẫu chim này đi kiểm nghiệm có được niêm phong chặt chẽ hay không? Không loại trừ những cá nhân có ý định muốn phá hoại hoạt động nuôi chim hợp pháp bằng những biện pháp xấu, vô tình gây ra hậu quả nghiêm trọng. Và nếu thực sự có liên quan đến sự phá hoại hoạt động nuôi chim yến, gián tiếp gây tổn hại đến uy tín thương hiệu cộng đồng doanh nghiệp trên thị trường, thiết nghĩ đã đến lúc cơ quan công an vào cuộc để điều tra xử lý đúng người, đúng tội.