Làng cổ Đông Hòa Hiệp (thuộc huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang) nổi tiếng bởi khung cảnh nên thơ, thoáng đãng. Cùng với Đường Lâm (Hà Nội) và Phước Tích (Huế), Đông Hòa Hiệp là một trong 3 làng cổ ở Việt Nam được Tổng cục Du lịch Việt Nam cùng Tổ chức Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) chọn để đầu tư phát triển mô hình du lịch nông thôn.
Một trong những điểm đến ấn tượng đối với du khách ở làng cổ Đông Hòa Hiệp là nhà cổ ông Ba Đức theo kiến trúc Đông Tây kết hợp. Nhà được xây dựng năm 1850 giữa khu vườn rộng hơn 2ha với nhãn, vú sữa, bưởi, cam quýt… xum xuê tạo nên cảnh chân quê mộc mạc nhưng không kém phần nên thơ, lãng mạn. Nếu như mặt tiền của ngôi nhà theo kiểu Pháp với những hàng cột tròn, mái vòm uốn cong thì bên trong nội thất lại là một không gian kiến trúc thuần Việt. Hiện trong nhà vẫn còn lưu giữ được nhiều vật dụng quý và đẹp, cho thấy một thú chơi phong lưu, tao nhã của những gia đình giàu có ở Nam bộ xưa. Gian chính của ngôi nhà có một bộ bàn ghế cổ bằng danh mộc cẩm lai được chế tác tinh xảo. Hai gian phụ có hai tủ thờ cổ chạm trổ xà cừ. Các cặp liễn, hoành phi, bao lam, diềm cửa đều được chạm khắc hoa văn tinh xảo. Những kỷ vật của chủ nhân còn lưu lại như đàn nguyệt, tranh kiếng, đèn dầu lửa, lư đỉnh, chuông mõ, bàn tròn rải rác trong nhà khiến du khách như bước vào không gian của thời xa xưa. Nhà cổ ông Ba Đức còn là điểm du lịch homestay thu hút đông du khách quốc tế. Vào những dịp lễ, Tết hoặc khi khách có yêu cầu, sẽ có những nhóm đờn ca tài tử phục vụ. Du khách sẽ được thưởng thức chương trình văn nghệ đặc sắc với dàn diễn viên, nhạc công là những người dân địa phương. Nhà cổ của ông Ba Đức trung bình mỗi ngày đón gần 100 lượt khách, ngày cao điểm có khi lên tới 500 lượt.
Trong cụm nhà cổ ở Đông Hòa Hiệp còn có nhà cổ của ông Trần Tuấn Kiệt được xây dựng năm 1838 với diện tích gần 1.000m². Nhà có kiến trúc và kết cấu theo kiểu nhà vườn truyền thống mang dấu ấn làng cổ ở đồng bằng Bắc Bộ đã có biến dị, với kiến trúc kiểu chữ Đinh, gồm 5 gian, 3 chái. Ngôi nhà này còn lưu giữ nhiều cổ vật quý: bộ liễn đối khảm xà cừ, bộ bàn ghế với các hoa văn chạm trổ tinh tế, vật dụng bằng gốm sứ Tàu (thời nhà Thanh). Các xà, xiên, kèo, đố, diềm cửa, bao lam… bằng danh mộc (gõ sừng) có chạm khắc các hoa văn thanh thoát: trúc, mai, đào, lan, tùng, bách… Đặc biệt trong nhà còn có 108 cây cột bằng gỗ căm xe núi, được các nhà khảo cổ Nhật Bản đánh giá cao và xếp vô nhóm "cửu đại mỹ gia" ở Việt Nam. Nhà cổ của ông Kiệt trung bình mỗi ngày đón 100 khách đến tham quan.
Chúng tôi men theo con đường quanh co mát mẻ dọc bờ sông Cái Bè chừng 3km về ấp An Thạnh. Có một lối rẽ độ 200m, cây cối sầm uất, dẫn vào nhà cổ ông Xoát. Du khách trầm trồ khi thấy giữa một khu vườn có nhiều hoa kiểng quý nổi bật lên một ngôi nhà khá bề thế mang kiến trúc phương Tây. Nhưng khi bước vào bên trong nhà, du khách lại một phen ngạc nhiên nữa khi thấy một căn nhà cổ thuần Việt với kiến trúc phong cách xứ Huế được xây dựng từ năm 1818. Chủ nhân ngôi nhà này đã có sáng tạo rất độc đáo - làm "giả" ngôi nhà kiểu Tây bao bọc bên ngoài ngôi nhà chính. Theo anh Lê Duy Minh (con ông Xoát) - cháu đời thứ 7 của vị chủ nhân đầu tiên là ông Lê Văn Ký (gốc Huế), chính ngôi nhà bên ngoài đã che chắn giông bão, bảo vệ an toàn cho ngôi nhà cổ chính bên trong. Nhà khá rộng với nhiều khung cửa, diềm, bao lam, liễn đối trang trí khắp các gian. Nổi bật nhất vẫn là những hàng cột căm xe lên nước, đen bóng sừng sững, thẳng tắp. Ngôi nhà đang trong quá trình "chờ" tu sửa, sắp xếp lại nên chưa được quy củ.
Theo chính quyền địa phương, hằng năm, làng cổ Đông Hòa Hiệp có hơn 100.000 lượt du khách đến tham quan kiến trúc các ngôi nhà cổ, khám phá những vườn cây ăn trái, tìm hiểu các nghề truyền thống, lênh đênh trên chợ nổi Cái Bè...
Theo Báo Cần Thơ