Thượng nghị sĩ hàng đầu trong Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Hoa Kỳ Robert Menendez của Đảng Dân chủ đã tweet hôm thứ Ba, 7/7, nói Quốc hội đã nhận được thông báo rằng, Tổng thống Trump đã chính thức rút Hoa Kỳ khỏi WHO giữa đại dịch.

Một quan chức của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cũng xác nhận, "thông báo rút lui của Hoa Kỳ, có hiệu lực từ ngày 6/7/2021, đã được đệ trình lên Tổng thư ký Liên Hợp Quốc."

Người phát ngôn của Tổng thư ký LHQ António Guterres cho biết, ông đã nhận được thông báo và "đang trong quá trình xác minh với Tổ chức Y tế Thế giới xem liệu tất cả các điều kiện cho việc rút lui đó có được đáp ứng hay không. Những điều kiện đó bao gồm đưa ra thông báo trước một năm và đáp ứng đầy đủ việc thanh toán các nghĩa vụ tài chính."

Văn bản mà Chính phủ Mỹ gửi cho Liên Hợp Quốc rất ngắn, khoảng ba câu, một nguồn tin nói với CNN, và nó kích hoạt thời gian rút lui một năm.

leftcenterrightdel
 Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tuyên bố rút khỏi WHO. Ảnh cắt từ video, nguồn: Nhà Trắng/CNN.

Tổng thống Donald Trump cho biết ông đã tạm dừng tài trợ cho tổ chức này vào giữa tháng 4 và tuyên bố ý định rút khỏi WHO vào tháng 5 sau khi ông cáo buộc tổ chức này đã "không thể thực hiện các cải cách được yêu cầu và rất cần thiết".

Động thái của Chính quyền Trump đã gặp phải những phản ứng từ nhẹ nhàng đến gay gắt. Trong số các chức năng hiện tại của mình, WHO đang cố gắng phối hợp các nỗ lực để đưa các thiết bị y tế và an toàn cá nhân, như máy thở, đến các bệnh viện trên khắp thế giới. Elizabeth Cousens, Chủ tịch và CEO của Quỹ LHQ UN Foundation, cho biết, tổ chức này là "không thể thiếu" trong cuộc chiến chống lại COVID-19.

Loyce Pace, Chủ tịch và Giám đốc điều hành của Hội đồng Y tế Toàn cầu, cùng quan điểm, nói với CNN: "Hàng ngàn người đã nói, từ các chuyên gia y tế đến các nguyên thủ quốc gia và các bác sĩ trên tuyến đầu: thế giới cần WHO. giữa một đại dịch, chúng ta vẫn chưa khống chế được dịch, và không có sự thay thế khả thi về vai trò của WHO".

Cousens, người đứng đầu Quỹ LHQ, gọi quyết định này là "thiển cận, không cần thiết và nguy hiểm một cách rõ ràng".

Người đứng đầu Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ, Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ, Học viện Bác sĩ Gia đình Hoa Kỳ và Đại học Bác sĩ Hoa Kỳ đã lên án hành động rút khỏi WHO, nói trong một tuyên bố rằng nó "đặt sức khỏe của đất nước chúng ta vào nguy cơ nghiêm trọng".

"Việc rút lui nguy hiểm này không chỉ ảnh hưởng đến phản ứng toàn cầu chống lại COVID-19, mà còn làm suy yếu các nỗ lực giải quyết các mối đe dọa sức khỏe cộng đồng lớn khác. Chúng tôi kêu gọi Quốc hội từ chối sự rút lui của Chính quyền khỏi WHO và nỗ lực hết sức để bảo vệ mối quan hệ của Hoa Kỳ với tổ chức toàn cầu có vai trò quan trọng này. Bây giờ là lúc đầu tư vào y tế toàn cầu, thay vì quay đầu lại."

leftcenterrightdel
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tuyên bố rút khỏi WHO. Nguồn: Nhà Trắng/CNN.

Một số nhà lập pháp Hoa Kỳ cũng đã lên án quyết định rút lui của Tổng thống Trump trong lúc đại dịch thế kỷ đang hoành hành.

Chủ tịch Hạ viện đảng Dân chủ Nancy Pelosi gọi đây là "một hành động vô cảm thực sự". Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Lamar Alexander, Chủ tịch Ủy ban Y tế, Giáo dục, Lao động và Trợ cấp Thượng viện, cho biết ông không đồng ý với quyết định của Trump.

"Nếu chính quyền có những khuyến nghị cụ thể về cải cách của WHO, họ nên đệ trình những khuyến nghị đó cho Quốc hội và chúng ta có thể làm việc cùng nhau để biến những điều đó thành hiện thực", ông nói.

Về phía Trung Quốc, đã thúc giục ông Trump xem xét lại quyết định "tuyệt giao", chấm dứt quan hệ  với tổ chức quốc tế, cho rằng Mỹ có thể làm nhiều hơn để ảnh hưởng đến sự thay đổi WHO cũng như tình hình dịch bệnh, như một thành viên trụ cột có trách nhiệm.

Số ca mắc coronavirus tiếp tục gia tăng trên khắp Hoa Kỳ và ở nhiều nước trên thế giới. Số liệu thống kê đến 7h sáng 8/7, thế giới có gần 12 triệu ca nhiễm COVID-19, trong đó 545.586 trường hợp đã tử vong. Tại Hoa Kỳ số bệnh nhân COVID-19 đã vượt mốc 3 triệu với gần 134.000 trường hợp tử vong.

Huy Anh