Trong một bài phân tích gây dậy sóng dư luận Mỹ, tờ Seattle Times ngày 17/3 cho hay bản đánh giá an toàn về mẫu Boeing 737 MAX mà Boeing gửi tới Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) để xin giấy phép có những sai sót nghiêm trọng, khiến những lỗi thiết kế của mẫu máy bay này không được quan tâm đúng mức, và có thể đã gây ra thảm kịch.
    |
 |
| Máy bay Boeing 737 MAX với khối động cơ chu vi lớn. Ảnh: Boeing |
Tờ này dẫn nguồn tin từ chính FAA nói rằng những sai sót này liên quan trực tiếp tới Hệ thống Tăng cường Tính năng Điều khiển bay (MCAS) được lắp đặt trên dòng MAX, vốn đang là "nghi phạm" khiến cả hai máy bay Boeing 737 MAX của Lion Air và Ethiopian Airlines gặp nạn.
Để cạnh tranh với Airbus, Boeing cho ra đời 737 MAX với động cơ tiết kiệm nhiên liệu hơn. Tuy nhiên, vì động cơ này có chu vi lớn, nên chúng được Boeing lắp đặt cao hơn và nhô về phía trước trên cánh của 737 MAX.
Giới chuyên gia nói rằng điều này giúp tăng hiệu suất của động cơ, song khiến chiếc máy bay có xu hướng ngóc đầu lên trong toàn hành trình bay. Trong trường hợp tốc độ và độ cao chưa ổn định, việc máy bay ngóc đầu lên có thể khiến chúng chịu nhiều sức cản và mất hẳn tốc độ cần thiết, khiến máy bay rơi tự do.
|
 |
| Nguyên lý hoạt động của hệ thống MCAS. |
Để triệt tiêu vấn đề này, Boeing cho ra đời MCAS - một hệ thống hoạt động ngầm hoàn toàn - giúp chiếc máy bay ổn định độ cao bằng cách tự động điều khiển cánh điều hướng đuôi máy bay.
Mặc dù vậy, chuyên gia giấu tên từ FAA nói rằng, cả Boeing và FAA đã mắc sai lầm chết người khi cho phép MCAS hoạt động chủ động và không thể can thiệp dựa vào một cảm biến duy nhất về hướng máy bay đặt mũi phi cơ.
Thông thường, trên mỗi chiếc máy bay luôn có hai cảm biến loại này, song Boeing quyết định cho MCAS hoạt động dựa trên thông tin từ một chiếc duy nhất. Nếu cảm biến nói trên nhận sai tín hiệu, MCAS lập tức điều khiển cánh đuôi máy bay chếch lên, khiến mũi máy bay chúc xuống.
Trong vụ rơi máy bay Lion Air tháng 10 năm ngoái, một nhân viên FAA tiết lộ, khi máy bay gặp sự cố, phi công nhiều lần cố điều chỉnh máy bay theo ý mình. "Nhưng phi công không thể thắng nổi hệ thống điều khiển tự động", nguồn tin khẳng định.
Cứ mỗi lần phi công trên chiếc máy bay xấu số gạt cần số kéo mũi máy bay ngóc lên, MCAS lại được kích hoạt do nhận thông số sai từ cảm biến cân bằng ở mũi máy bay và tiếp tục buộc chiếc máy bay chúc đầu xuống đất.
"Chỉ cần hai lần kích hoạt, MCAS đã khiến cánh đuôi ngang bị điều chỉnh hết mức", nhân viên này nói. Khi cánh đuôi ngang bị điều chỉnh nâng lên hết mức, máy bay sẽ lao thẳng xuống đất ở tốc độ kinh hoàng. Nếu độ cao máy bay là 3-5 km, chiếc máy bay chỉ mất vài giây để mất kiểm soát hoàn toàn và rơi.
Theo dữ liệu hộp đen trên chuyến bay JT610 của Lion Air, phi công đã cố kéo mũi máy bay lên tới 21 lần, song đều thất bại. Chiếc phi cơ đâm xuống biển ở vận tốc hơn 800 km/h cùng 189 người. Không ai trong số họ còn sống.
Trong vụ rơi máy bay Ethiopian Airlines, các chuyên gia giải mã hộp đen tiết lộ rằng chiếc Boeing 737 MAX 8 có hành trình bay và gặp các vấn đề tương tự JT610.