VKSNDTC kháng nghị giám đốc thẩm

Hội đồng thẩm phán TANDTC đã có quyết định hủy bản án phúc thẩm số 958/2012/DSPT ngày 21/8/2012 của TAND TP. Hồ Chí Minh theo kháng nghị của VKSNDTC đối với vụ án kiện đòi đất cho ở nhờ kéo dài nhiều năm ở phường Long Thạnh Mỹ, quận 9, TP. Hồ Chí Minh.

Hứa nhưng không trả

Năm 1967, cụ Nguyễn Văn Đinh (ông ngoại bà Nguyễn Thị Gái - nguyên đơn) có cho cụ Huỳnh Văn Soi (cha ông Huỳnh Văn Quảng – bị đơn) ở nhờ trên đất của cụ Đinh tại một phần thửa 235 tờ bản đồ số 7 Bộ địa chính xã Long Thạnh Mỹ, Thủ Đức, TP.Hồ Chí Minh diện tích khoảng 989m2. Lúc cho ở nhờ, cụ Đinh cùng em gái là cụ Nguyễn Thị Ca (hiện đã chết, không có chồng con) và cụ Soi có làm giấy thỏa thuận cho cụ Soi ở, trồng tỉa và giữ giùm đất của cha mẹ để lại.

Năm 1980, cụ Soi chết. Ông Huỳnh Văn Quảng tiếp tục ở lại mảnh đất này. Năm 1982, cụ Nguyễn Thị Ao (con cụ Đinh) làm đơn khiếu nại đòi lại đất cho cụ Soi ở nhờ. Ngày 14/6/1992, ông Quảng viết giấy cam kết đồng ý trả lại cho cụ Ao số đất vòng ngoài còn lại căn nhà thờ và một cái quán xin tiếp tục ở đến năm 1995. Tuy nhiên, từ đó đến nay ông Quảng không thực hiện cam kết, chưa trả lại phần đất nào, kể cả phần đất hứa trả năm 1992.  

Cuối năm 1995, cụ Ao chết. Bà Gái tiếp tục khiếu nại đòi lại đất cho gia đình ông Quảng ở nhờ. Việc khiếu nại được các cấp chính quyền địa phương giải quyết kéo dài đến ngày 02/11/2006, UBND thành phố Hồ Chí Minh có Quyết định số 4914/QĐ-UBND hủy bỏ tất cả các quyết định đã giải quyết trước đây. Quá trình ở trên đất, ông Quảng đã sửa chữa quán thành nhà cho con là Huỳnh Văn Hạnh ở. Năm 2004, ông Quảng tiếp tục cho con là Huỳnh Văn Lý cất thêm một căn nhà cũng thuộc phần đất ở nhờ trên.

Hiện tại, trên phần đất đang tranh chấp có các căn nhà số 528/12 (của Huỳnh Văn Hạnh), số 528/14 (của ông Huỳnh Văn Quảng) và số 528/16 (của ông Huỳnh Văn Lý) đường Lê Văn Việt, ấp Mỹ Thành, phường Long Thạnh Mỹ, quận 9 đều chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở.

Bà Nguyễn Thị Gái khởi kiện yêu cầu ông Huỳnh Văn Quảng phải trả lại diện tích đất tranh chấp trên. Bà Gái sẽ trả lại gia đình ông Quảng toàn bộ giá trị tài sản có trên đất theo kết quả định giá và hỗ trợ công sức gìn giữ đất với số tiền 500 triệu đồng để tạo chỗ ở mới.

Hai bản án trái ngược

Tại Bản án dân sự sơ thẩm số 67/2012/DS-ST ngày 27/3/2012, TAND Quận 9, quyết định: Đình chỉ một phần yêu cầu của bà Nguyễn Thị Gái đòi ông Huỳnh Văn Quảng giao trả phần đất đường đi diện tích 10,6m2. Chấp nhận yêu cầu còn lại của bà Nguyễn Thị Gái: Buộc ông Huỳnh Văn Quảng, bà Nguyễn Thị Dầu, ông Huỳnh Thanh Hải, ông Huỳnh Văn Lý, bà Nguyễn Thị Sĩ, ông Huỳnh Văn Hạnh, bà Nguyễn Thị Kim Thủy có trách nhiệm liên đới giao trả cho bà Nguyễn Thị Gái phần đất diện tích 857,3m2thuộc một phần thửa 235 tờ bản đồ số 7 Bộ Địa chính Long Thạnh Mỹ (tài liệu đo năm 1994) nhằm một phần thửa 60, 61 tờ bản đồ 42 phường Long Thạnh Mỹ, Quận 9 (tài liệu đo năm 2004) theo Bản đồ hiện trạng vị trí của Trung tâm đo đạc bản đồ – Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố Hồ Chí Minh đo vẽ ngày 03/02/2009.

Bà Nguyễn Thị Gái có trách nhiệm trả giá trị xây dựng trên đất cho ông Huỳnh Văn Quảng, bà Nguyễn Thị Dầu số tiền 129.729.600 đồng, trả giá trị xây dựng cho ông Huỳnh Văn Lý, bà Nguyễn Thị Sĩ số tiền 52.593.450 đồng, trả giá trị xây dựng cho ông Huỳnh Văn Hạnh, bà Nguyễn Thị Kim Thủy số tiền 74.192.300 đồng; Ghi nhận việc bà Nguyễn Thị Gái tự nguyện hỗ trợ cho ông Huỳnh Văn Quảng công gìn giữ, quản lý phần đất nêu trên số tiền 500.000.000 đồng.

Sau khi xét xử sơ thẩm, ngày 09/4/2012 ông Huỳnh Văn Quảng có đơn kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm. Tại Bản án số 958/2012/DSPT ngày 21/8/2012, TAND TP. Hồ Chí Minh, quyết định: Chấp nhận yêu cầu kháng cáo của ông Huỳnh Văn Quảng. Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Nguyễn Thị Gái đòi ông Huỳnh Văn Quảng giao trả phần diện tích 857,3m2 đất thuộc một phần thửa 235 tờ bản đồ số 7 Bộ Địa chính Long Thạnh Mỹ, huyện Thủ Đức (tài liệu đo năm 1994) nay thuộc một phần thửa 60, 61 và một phần đường theo tờ bản đồ 42 Bộ địa chính  phường Long Thạnh Mỹ, Quận 9 (tài liệu đo năm 2004). Ông Huỳnh Văn Quảng liên hệ với cơ quan có thẩm quyền để xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật, đất có diện tích 857,3m2, theo bản đồ hiện trạng vị trí nêu trên.

Sau khi xét xử phúc thẩm, bà Nguyễn Thị Gái có đơn khiếu nại bản án dân sự phúc thẩm và đề nghị giữ nguyên bản án dân sự sơ thẩm.

VKSNDTC nhận định, việc Tòa án cấp sơ thẩm căn cứ điểm b khoản 2.4 điều 2 mục II Nghị quyết 02/2004/NQ-HĐTP ngày 10/8/2004 hướng dẫn áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các vụ án dân sự, hôn nhân gia đình có nêu: “Chủ cũ hoặc người thừa kế của người đó có quyền đòi lại quyền sử dụng đất hoặc giá trị quyền sử dụng đất khi có đầy đủ điều kiện sau đây: Đất không bị Nhà nước quản lý trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Chủ cũ có một trong các loại giấy tờ quy định tại các khoản 1, 2 và 5 Điều 50 của Luật Đất đai 2003; Người đang sử dụng đất không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo Luật Đất đai năm 1987, Luật Đất đai năm 1993, Luật Đất đai năm 2003 và cũng không có một trong các loại giấy tờ quy định tại các khoản 1, 2 và 5 Điều 50 của Luật Đất đai năm 2003 vì lý do người đó sử dụng đất là ở nhờ, mượn, thuê, lấn, chiếm đất hoặc bằng các giao dịch dân sự khác trái pháp luật, trái đạo đức xã hội”. Điều 256 Bộ luật Dân sự năm 2005 quy định: “Chủ sở hữu, người chiếm hữu hợp pháp có quyền yêu cầu người chiếm hữu, người sử dụng tài sản, người được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật đối với tài sản thuộc quyền sở hữu hoặc quyền chiếm hữu hợp pháp của mình phải trả lại tài sản đó”… để chấp nhận yêu cầu của bà Gái, đòi ông Quảng và các thành viên trong gia đình trả lại phần đất đang sử dụng có căn cứ. Việc Tòa án cấp phúc thẩm bác đơn khởi kiện của bà Gái là không đúng quy định của pháp luật.

VKSNDTC cũng cho rằng, khi giải quyết tranh chấp đất cần xem xét chính sách để bảo đảm quyền lợi của hai bên đương sự như: hỗ trợ việc di dời nhà, tài sản thực tế là có 03 căn nhà số 528/12, số 528/14, số 528/16 đường Lê Văn Việt, khu phố Mỹ Thành, phường Long Thạnh Mỹ, Quận 9 của gia đình ông Quảng cần buộc bồi thường hoặc công nhận một phần đất từ trước đã làm nhà thờ của cụ Soi ở trước đây giao cho ông Quảng, xác định diện tích đất trống không có cây trồng trên đất.

Với những nhận định trên, VKSNDTC đã quyết định kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với bản án phúc thẩm số 958/2012/DSPT ngày 21/8/2012 của TAND TP. Hồ Chí Minh theo hướng huỷ bản án phúc thẩm, giao hồ sơ cho Toà án cấp phúc thẩm xét xử lại theo quy định của pháp luật.
 

Châu Linh - Đức Minh