Kiện chủ tịch phường vì không phạt hàng xóm

 

TAND một quận tại TP HCM gần đây đã trả lại đơn, không thụ lý vụ bà Thiên kiện chủ tịch UBND phường vì không xử phạt hành chính những người kinh doanh nước giải khát đối diện nhà bà gây mất trật tự...

 

Theo đơn khởi kiện của bà Thiên, từ tháng 10/2007 đến nay, bà Thanh (sống đối diện) cho người chị chồng bán quán cà phê cóc trước cửa nhà. Từ đó, ngoài việc hẻm chung bị hộ lấn chiếm bày bàn bán cà phê và để xe, suốt ngày bà cùng các hộ dân khác trong hẻm còn không được yên tĩnh nghỉ ngơi vì “tiếng đập đá, tiếng nói chuyện huyên náo, tiếng chửi thề bát nháo, tiếng xỏ xiên, tiếng cãi nhau”…

 

Sau nhiều lần khiếu nại, giữa tháng 9/2012, UBND phường tổ chức cuộc họp để giải quyết chuyện quán cà phê cóc này. Tại cuộc họp, hộ bà Thanh cam kết sẽ dọn dẹp, không lấn chiếm lòng, lề đường nữa. Chủ tịch UBND phường cũng kết luận là hộ bà Thanh chỉ được bán cà phê trong nhà, không được bày bàn ra lấn chiếm hẻm.

 

Tuy nhiên, sau đó hộ bà Thanh không thực hiện theo cam kết. Bức xúc, bà Thiên tìm gặp chủ tịch UBND phường, được hứa sẽ giải quyết. Một tháng sau, Phó chủ tịch UBND phường đã cùng thanh tra xây dựng đến quán cà phê để kiểm tra. Đến nay quán cà phê cóc này vẫn “ngang nhiên tồn tại, lấn chiếm hẻm, gây ồn ào”. Bà Thiên đã khởi kiện, yêu cầu tòa buộc chủ tịch UBND phường xử phạt hành chính việc lấn chiếm hẻm, kinh doanh trái phép của hộ bà Thanh. TAND quận đã trả lại đơn, từ chối thụ lý.

 

Theo tòa, bà Thiên không có quyền khởi kiện vì chuyện xử lý của UBND phường đối với hộ bà Thanh không liên quan trực tiếp cũng như ảnh hưởng trực tiếp đến cá nhân bà. Chánh án TAND quận cũng đã ra quyết định khẳng định việc tòa trả lại đơn khởi kiện là có căn cứ bởi bà không có quyền khởi kiện hành chính trong trường hợp này.

 

Từ vụ việc trên, một vấn đề được đặt ra: Bà có quyền khởi kiện hành vi hành chính của người có thẩm quyền đối với người khác hay không? Bởi lẽ trong thực tiễn xử án hành chính, xưa nay người dân chỉ đi kiện khi quyết định, hành vi hành chính có liên quan trực tiếp, có ảnh hưởng trực tiếp tới mình, chẳng hạn quyết định thu hồi, đền bù giải tỏa đất đai, quyết định xử phạt trong lĩnh vực thuế, hải quan… Còn ở đây lại là trường hợp người dân đi kiện để buộc người có thẩm quyền phải thực hiện một hành vi hành chính đối với người khác.

 

Theo thẩm phán Phạm Công Hùng (Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP HCM), ở đây có việc chủ quán cà phê cóc vi phạm lấn chiếm hẻm, kinh doanh trái phép như bà Thanh khiếu nại nhưng chủ tịch phường đã không làm một việc đáng lẽ phải làm là xử phạt hành chính. Chuyện không xử phạt chủ quán cà phê cóc ít nhiều vẫn có liên quan đến bà Thiên bởi bà sống trong hẻm đó, việc đi lại, sinh hoạt sẽ bị ảnh hưởng từ việc lấn chiếm hẻm của quán cà phê.

 

“Do đó, việc khởi kiện của bà Thiên cần phải được tòa hoan nghênh, tiếp nhận nhằm thúc đẩy cơ quan hành pháp thực hiện việc quản lý theo luật định, tránh sự chây ì, vô cảm đối với nỗi lo của người dân”, thẩm phán Hùng khẳng định.

 

Ngược lại, kiểm sát viên cao cấp Đỗ Đức Vĩnh (Viện Phúc thẩm III VKSND Tối cao) nhận xét việc tòa trả đơn trong trường hợp này là đúng vì bà Thiên khởi kiện hành vi hành chính mà chủ tịch phường không thực hiện đối với người khác chứ không phải đối với bà. Trường hợp của bà Thiên là khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực quản lý hành chính nhà nước chứ không nằm trong lĩnh vực tố tụng hành chính. Ở đây, nếu chủ tịch phường không xử lý theo thẩm quyền thì bà có quyền khiếu nại, tố cáo lên UBND quận.

 

Theo ông Hoàng Cao Sang, Đoàn luật sư TP HCM, không thể nói sự việc trên không liên quan đến bà Thiên nên bà không được khởi kiện. Về thực tiễn, việc mua bán lấn chiếm lòng, lề đường sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của bà nói riêng và những hộ dân khác trong cùng hẻm nói chung. Trong khi đó, trách nhiệm của phường là quản lý trật tự, an ninh tại địa phương. Vì vậy, việc trả lại đơn khởi kiện trong trường hợp này là không thỏa đáng.

 

Tuy nhiên, kiểm sát viên Nguyễn Anh Đức (Bố Trạch, Quảng Bình), cho rằng người khởi kiện trong án hành chính phải là người có quyền lợi hợp pháp bị xâm phạm, có nghĩa vụ cung cấp chứng cứ cho tòa và chứng minh yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp. Với những quyết định, hành vi hành chính không liên quan trực tiếp nhưng có khả năng gây ảnh hưởng gián tiếp cho cá nhân hoặc gây hại cho lợi ích chung, người dân chỉ có quyền khiếu nại theo Luật Khiếu nại chứ không có quyền khởi kiện theo Luật Tố tụng hành chính.

 

Theo Pháp luật TP HCM