Hải quan đẩy mạnh chuyển đổi số, giúp doanh nghiệp nâng cao vị thế cạnh tranh

Ngành Hải quan luôn xác định công nghệ thông tin, chuyển đổi số là công cụ hữu hiệu để tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại. Ảnh minh họa

Với những nỗ lực, quyết tâm, bám sát chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc triển khai công tác ứng dụng CNTT, chuyển đổi số tạo thuận lợi tối đa cho người dân và doanh nghiệp, Cục Hải quan đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận như:

Cục Hải quan đã hoàn thành mục tiêu 5E (E-Declaration; E-payment; E-C/O; E-Permit và E-Manifest) về ứng dụng CNTT trong quản lý nhà nước về hải quan

Theo đó, thực hiện khai báo điện tử và xử lý thông quan tự động (E-Clearance): Đến nay, 100% thủ tục hải quan cơ bản đã được tự động hóa, các đơn vị hải quan trên phạm vi toàn quốc với 99,65% doanh nghiệp tham gia, xử lý hơn 99,6% tờ khai và thời gian thông quan đối với hàng luồng xanh chỉ từ 1-3 giây. Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS cho phép sử dụng chứng từ điện tử có gắn chữ ký số để khai báo hải quan qua mạng Internet. Hệ thống tự động xử lý, phân luồng và phản hồi cho doanh nghiệp, ra quyết định thông quan hàng hóa.

Thực hiện thanh toán điện tử (E-Payment): Từ năm 2017, cơ quan Hải quan đã triển khai Đề án nộp thuế điện tử và thông quan 24/7. Do đó, doanh nghiệp có thể nộp tiền thuế mọi lúc, mọi nơi, mọi phương tiện; hạn chế tối đa việc thanh toán bằng tiền mặt và thay vào đó là thực hiện giao dịch trên môi trường điện tử; đảm bảo thông tin nộp tiền được thanh khoản thuế kịp thời, chính xác, từ đó giúp giảm thời gian nộp thuế, giảm thời gian thông quan hàng hóa ngay sau khi doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế. Đến nay, số thuế thu được bằng phương thức điện tử  đạt khoảng 98% tổng số thu ngân sách của Cục Hải quan.

Ngoài ra, từ tháng 8/2013, Cục Hải quan tổ chức triển khai Hệ thống tiếp nhận manifest điện tử (E-manifest) đối với phương tiện vận tải đường biển. Từ cuối năm 2014, Hệ thống đã được triển khai thông qua Cơ chế một cửa quốc gia cho các thủ tục đối với tàu biển xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh tại tất cả các cảng biển.

Từ tháng 11/2014, Cục Hải quan đã phối hợp với các bộ, ngành bắt đầu triển khai chính thức Cơ chế một cửa quốc gia. Đến nay, đã có 250 thủ tục hành chính của 13 Bộ, Ngành được chính thức triển khai trên Cơ chế một cửa quốc gia.

Và từ ngày 1/1/2018, Việt Nam đã chính thức trao đổi thông tin C/O mẫu D điện tử với 4 nước Singapore, Malaysia, Indonesia, Thái Lan và sử dụng chứng từ này làm căn cứ để áp dụng mức ưu đãi thuế quan theo Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN. Đến nay, Việt Nam đã trao đổi chính thức thông tin chứng nhận xuất xứ mẫu D điện tử với 9 nước ASEAN thông qua Cơ chế một cửa ASEAN.

Bên cạnh đó, từ năm 2017, Cục Hải quan đã triển khai Hệ thống quản lý hải quan tự động (VASSCM) thông qua việc kết nối, trao đổi thông tin với doanh nghiệp kinh doanh cảng, sân bay, kho bãi, địa điểm chịu sự giám sát hải quan; Từ năm 2020, triển khai Hệ thống quản lý seal định vị điện tử đối với hàng hóa chịu sự giám sát hải quan vận chuyển bằng container.

Hải quan cũng đã nâng cao chất lượng và số lượng dịch vụ công trực tuyến phục vụ người dân, doanh nghiệp. Hiện nay có 225 thủ tục hành chính (TTHC) trong lĩnh vực hải quan, trong đó có 214 TTHC do cơ quan Hải quan thực hiện và 11 TTHC do cơ quan khác thực hiện. Trong 214 TTHC do cơ quan Hải quan thực hiện, có 124 TTHC đã được cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình, 61 TTHC được cung cấp dịch vụ công trực tuyến một phần; 29 TTHC được cung cấp thông tin trực tuyến. 

Đặc biệt, hải quan tập trung triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, với mục tiêu năm 2025.

Theo đó,  xây dựng Hải quan số; giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan, giảm ít nhất 30% chi phí kinh doanh, bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện kinh doanh không cần thiết; đến năm 2030 cơ bản hoàn thành Hải quan thông minh; 100% các chứng từ thuộc hồ sơ hải quan đối với các loại hình cơ bản được chuyển sang dạng dữ liệu điện tử, tiến tới được số hóa, nhằm giảm chi phí, tạo thuận lợi tối đa cho người dân và doanh nghiệp.

Trong thời gian tới, Cục Hải quan tiếp tục đẩy mạnh triển khai công tác chuyển đổi số nhằm  tạo thuận lợi thương mại; cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh; nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia; hướng tới một cơ quan hải quan chuyên nghiệp, minh bạch, hiệu quả với những điểm nhấn quan trọng.

Cụ thể như: Xây dựng và triển khai nền tảng số “Hệ thống công nghệ thông tin thực hiện Hải quan số”; Nâng cấp nền tảng số “Cổng Thông tin một cửa quốc gia”; Triển khai nhiệm vụ tại Đề án 06. Từ đó, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận các thủ tục liên quan đến xuất nhập khẩu hàng hóa; kiểm soát chặt chẽ thu thuế, chống thất thu thuế, hoàn thuế trên môi trường số; cung cấp các dịch vụ để xác thực người sử dụng thông qua các tài khoản đăng nhập nội bộ hoặc tài khoản VneID; tiếp nhận thông tin, hồ sơ, phản hồi thông tin về kết quả xử lý thủ tục hành chính cho do người dân, doanh nghiệp, tổ chức tín dụng, các bộ ngành...