    |
 |
| Toàn cảnh diễn đàn “Gian lận thương mại trên không gian mạng: Thách thức và giải pháp ngăn chặn” |
Thách thức lớn cho cơ quan quản lý
Mặc dù hệ thống pháp luật, chế tài xử phạt ngày càng hoàn thiện, nhưng nhiều đối tượng vẫn cố tình vi phạm để trốn thuế, lách sự kiểm tra của lực lượng chức năng. Điều này tạo ra không ít khó khăn cho cơ quan quản lý trong quá trình kiểm soát gian lận trên không gian mạng.
Tại Diễn đàn “Gian lận thương mại trên không gian mạng, thách thức và giải pháp ngăn chặn” ngày 30/12, ông Hoàng Quang Phòng – Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, thương mại điện tử toàn cầu tiếp tục tăng trưởng mạnh, đóng góp khoảng 20% tổng doanh thu bán lẻ năm 2024. Đông Nam Á là khu vực tăng trưởng nhanh nhất, trong đó Việt Nam nổi lên như một thị trường tiềm năng với mức tăng trưởng 18 – 25%/năm. Chỉ 9 tháng đầu năm 2025, doanh số thương mại điện tử đạt hơn 305,9 nghìn tỷ đồng, tăng 34,35% so với cùng kỳ.
Tuy nhiên, song hành với tốc độ tăng trưởng đó là những hệ lụy đáng lo ngại. Không ít đối tượng lợi dụng kẽ hở pháp lý để kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc, xâm phạm quyền lợi người tiêu dùng và gây thiệt hại cho doanh nghiệp làm ăn chân chính.
|
 |
| Ông Hoàng Quang Phòng – Phó Chủ tịch VCCI phát biểu tại diễn đàn. |
Các hành vi vi phạm trải rộng từ sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, kinh doanh hàng hết hạn sử dụng hoặc không rõ nguồn gốc đến tiêu thụ hàng nhập lậu, hàng không có hóa đơn chứng từ gây nhiều khó khăn cho lực lượng chức năng.
Theo Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả thời gian gần đây diễn biến phức tạp tại nhiều địa phương lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Bắc Ninh, TP.HCM, Đồng Nai… Chỉ riêng quý III/2025, lực lượng chức năng đã phát hiện, xử lý hơn 31.000 vụ việc; thu nộp ngân sách trên 3.600 tỷ đồng; khởi tố 462 vụ với 915 đối tượng, cho thấy mức độ vi phạm ngày càng tinh vi và có xu hướng gia tăng.
Nhiều giải pháp được đưa ra
Từ góc nhìn doanh nghiệp, ông Nguyễn Phương Sơn – Giám đốc Truyền thông Amway Việt Nam tràn lan trên các sàn thương mại điện tử, ngoài hệ thống phân phối chính thức. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến uy tín thương hiệu mà còn gây rủi ro cho người tiêu dùng. Ông cũng chia sẻ kinh nghiệm phối hợp với cơ quan chức năng trong việc bảo vệ thương hiệu, kiểm soát nguồn hàng và bảo đảm quyền lợi khách hàng.
Đáng chú ý, cũng tại phiên thảo luận, bà Nguyễn Thị Hương – Trưởng ban Pháp chế Hiệp hội Bán hàng đa cấp bày tỏ sự đồng tình với quy định mới của Luật Thương mại điện tử về việc bắt buộc xác định danh tính người bán và chủ sở hữu gian hàng. Theo bà, đây là quy định “rất đúng và rất trúng”, bởi khi thông tin người bán được xác thực, trách nhiệm pháp lý sẽ gắn trực tiếp với từng gian hàng, thay vì tình trạng ẩn danh, khó truy vết như trước.
Bà Nguyễn Thị Hương cũng đề nghị các sàn thương mại điện tử cần siết chặt điều kiện đăng bán đối với những sản phẩm thuộc hệ thống phân phối đặc thù, như bán hàng đa cấp. Khi một gian hàng đăng tải sản phẩm của các doanh nghiệp như Amway, sàn cần yêu cầu cung cấp giấy ủy quyền hoặc xác nhận phân phối hợp pháp do doanh nghiệp tại Việt Nam ban hành. Theo bà, việc này sẽ giúp “lọc” vi phạm ngay từ đầu, bảo vệ hệ thống phân phối chính thống và quyền lợi của người tiêu dùng.
|
 |
| Nhiều ý kiến được đưa ra tại diễn đàn nhằm ngăn chặn gian lận trên không gian mạng. |
Bên cạnh đó, bà chỉ ra bất cập lớn trong quy trình xử lý vi phạm hiện nay khi việc tìm kiếm và yêu cầu gỡ bỏ link vi phạm mất rất nhiều thời gian, có khi kéo dài hàng tháng, thậm chí hàng năm, trong khi số lượng link vi phạm có thể lên đến hàng chục nghìn, gây áp lực lớn cho doanh nghiệp và sàn thương mại điện tử.
Từ thực tiễn này, bà Nguyễn Thị Hương kiến nghị cần đẩy mạnh ứng dụng giải pháp số. Với những sản phẩm đã được đăng ký, bảo hộ và được ủy quyền phân phối hợp pháp tại Việt Nam, doanh nghiệp sẵn sàng cung cấp hồ sơ pháp lý để các sàn và cơ quan quản lý xác thực. Từ đó, sàn có thể áp dụng biện pháp kỹ thuật để tự động chặn, không cho hiển thị hoặc tìm kiếm các gian hàng vi phạm. Theo bà, đây là giải pháp nhanh, hiệu quả, giảm tải cho các bên liên quan, đồng thời kết hợp hài hòa giữa yêu cầu pháp lý và công nghệ để bảo vệ thị trường.