Tạo hành lang pháp lí để dẹp loạn “cò” bất động sản

Thực trạng hiện nay, đất đai ở một số nơi ghi nhận tình trạng nhảy múa, giá tăng vọt, trong đó có "sự góp sức" của giới đầu cơ, môi giới không chuyên nghiệp. Thậm chí ngay cả nhà môi giới tại các công ty chuyên nghiệp vẫn cố tình "tiếp tay" đẩy giá thổi giá, tạo ra lợi ích không phục vụ cho phát triển kinh tế của các địa phương. Có thể nói, thị trường BĐS giai đoạn vừa qua bị nhiều nhà đầu cơ, môi giới thao túng.

Lực lượng môi giới BĐS trong thời gian qua tăng số lượng nhanh chóng nhưng chất lượng còn bỏ ngỏ. Chất lượng của môi giới BĐS bị thả nổi trong thời gian dài đã dẫn đến nhiều hệ lụy trong thực tế, làm đau đầu chủ đầu tư, khách hàng và cả những người môi giới chuyên nghiệp.

Hoạt động môi giới bất động sản khó kiểm soát. Ảnh minh hoạ.

Trong khi các chủ đầu tư của thị trường sơ cấp lựa chọn rất kỹ đơn vị môi giới thì thị trường thứ cấp với hoạt động nhộn nhịp, sôi nổi còn nhiều nỗi lo về môi giới. Nhiều đơn vị hoạt động không đúng quy chuẩn, nhái các thương hiệu lớn. Thậm chí có nơi còn lập luôn trang thông tin, đem nguyên những hình ảnh, thông tin của dự án chính thống, chỉ thay mỗi... số điện thoại để chào mời khách hàng. Chủ đầu tư rất khó khăn để bảo vệ uy tín và thương hiệu của mình trước những hành động vi phạm đó.

Tại tọa đàm "Vai trò của nhà môi giới bất động sản (BĐS) trong xu thế mới", nhiều chuyên gia nhận định, đã đến lúc chúng ta cần phải có một quy chuẩn về nghề môi giới kể cả cá nhân, tổ chức. Quy chuẩn quy định rõ những điều kiện để một cá nhân, tổ chức tham gia nghề môi giới. Bên cạnh đó, cần có những chế tài phù hợp để môi giới BĐS hoạt động ngày càng chuyên nghiệp hơn.

Ông Trương Anh Tú, tổng giám đốc Công ty cổ phần PropertyX, cho rằng những quy định gần đây đã tăng chế tài đối với các tổ chức, cá nhân môi giới BĐS vi phạm. Tuy nhiên, có thể vì chưa ai giám sát thực hiện hay chế tài chưa đủ mạnh, chưa đủ quyết liệt trong việc điều chỉnh hành vi của các cá nhân, tổ chức. Có nhiều người mang danh chuyên nghiệp nhưng hành xử chưa chuyên nghiệp, có cả những môi giới chuyên nghiệp nhưng tiếp tay cho những cá nhân hoặc tổ chức hoạt động không đúng luật pháp.

Ông Tú cho rằng, cần có hành lang pháp lý và những quy trình cụ thể để hướng hoạt động môi giới BĐS đi vào chuyên nghiệp, quy củ dựa trên một thị trường BĐS chuyên nghiệp, có sự giám sát và chế tài đủ mạnh.

Ông Nguyễn Minh Quang, Giám đốc khối tiếp thị của Công ty CP đầu tư Nam Long, cho rằng quy định về môi giới BĐS tại Việt Nam có, nhưng lại quá "sơ khởi" so với các quy định về môi giới chứng khoán hay của các quốc gia trong khu vực. Ông Quang nhận xét thị trường môi giới BĐS có sự phân hóa rõ nét, lớn. Bên cạnh những đơn vị có tuổi đời trên 5 - 10 năm, có tổ chức tốt, chuyên nghiệp, có tâm có tầm thì có nhiều đơn vị môi giới khá lôm côm.

Theo ông Quang, nhiều công ty môi giới không quan tâm lắm việc phải bảo vệ thương hiệu của chủ đầu tư hay trách nhiệm đối với khách hàng như thế nào mà chỉ quan trọng việc chốt cho được giao dịch và thu tiền.

"Cần nhanh chóng có những quy chuẩn, điều kiện về những đơn vị hoạt động ngành nghề này. Mong Nhà nước và hội môi giới có những chính sách, quy định trong hiệp hội mình về chất lượng của đơn vị môi giới", ông Quang kiến nghị.

Cần tạo được hành lang pháp lý

Sau khi nghe đại diện Bộ Xây dựng giới thiệu các chế tài đối với các môi giới vi phạm theo Nghị định 16 năm 2022, ông Ngô Quang Thiện, Phó chủ tịch VARS, cho rằng mức xử phạt theo nghị định tương đối phù hợp. Không phải là phạt tiền nhiều hay ít mà làm sao người bị xử phạt thấy việc vi phạm làm ảnh hưởng đến uy tín, thương hiệu của họ trên thị trường thì mới có tác dụng răn đe.

Nhiều chuyên gia cho rằng, đã có nhiều đề xuất khi sửa đổi Luật kinh doanh BĐS cần nghiên cứu quy định đi vào cuộc sống để không cản trở hoạt động kinh doanh, môi giới BĐS. Cần quy định chỉ có chủ sở hữu BĐS hoặc môi giới được đăng tin rao bán BĐS. Thông tin rao bán BĐS phải kèm theo giá cả, địa chỉ rõ ràng và kèm theo mã số hành nghề của môi giới. Như vậy, tin giả sẽ giảm đáng kể và môi giới sai có địa chỉ để xử lý. Nếu một BĐS được đưa cho nhiều môi giới đăng tin thì các môi giới sẽ cạnh tranh nhau, giúp minh bạch thị trường. Nếu chủ BĐS chỉ chọn một người thì người đó có quyền phối hợp với các môi giới khác một cách sòng phẳng, minh bạch... Ai uy tín hơn sẽ được nhiều chủ BĐS lựa chọn.

Còn ông Trương Anh Tú nhìn ở góc khác: "Thị trường BĐS rất đa dạng và nhạy bén thông tin. Việc quản lý này nếu không khéo sẽ tạo điều kiện cho nhóm người có lợi thế về thông tin". Còn về chế tài, ông Tú cho rằng xử lý hành chính chưa đủ mạnh, có phạt 1 tỉ đồng cũng không nhiều. Nên chăng có quy định về xử lý hình sự cho những vi phạm của môi giới.

Ông Nguyễn Mạnh Khởi, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường BĐS (Bộ Xây dựng), cho rằng để môi giới thực hiện đúng là vai trò của một nhà trung gian trong thị trường BĐS thì cần sự vào cuộc của cả hệ thống. Đầu tiên là luật pháp phải thay đổi để tạo được hành lang pháp lý chung. Hành lang pháp lý đó phải giải quyết được các vấn đề như làm nghề môi giới BĐS cần học không? Cách thức quản lý, hoạt động của môi giới như thế nào? Một môi giới đã bị phạt ở công ty này, có đến công ty khác làm việc được không? Bị xử lý ở tỉnh này có đến tỉnh khác hành nghề được không? Vấn đề nào pháp luật quy định, vấn đề nào đưa vào quy tắc hành nghề, đạo đức nghề nghiệp do hiệp hội quản lý... Ông Khởi cho biết tất cả các vấn đề trên sẽ được thảo luận trong dự án Luật kinh doanh BĐS sửa đổi dự định trình Quốc hội lấy ý kiến lần đầu vào kỳ họp cuối năm nay.

Ông Nguyễn Mạnh Khởi nhấn mạnh: Thị trường BĐS hiện nay, vai trò nhà môi giới là một tất yếu khách quan. Môi giới là một trong những chủ thể hết sức quan trọng trong thị trường BĐS.