(BVPL) - Trong những năm trở lại đây, Việt Nam luôn nằm trong nhóm quốc gia dẫn đầu về xuất khẩu gạo, chiếm hơn 20% thị phần thương mại gạo toàn cầu, thế nhưng người tiêu dùng lại không tin tưởng sản phẩm nội địa mà lại chuộng gạo gắn mác ngoại. Đây là một nghịch lý đau lòng.

 


Chị Hòa, một chủ cửa hàng gạo tại Thị trấn Trôi, Hoài Đức, Hà Nội cho biết, thời gian gần đây rất nhiều người ra cửa hàng của chị hỏi mua gạo Thái Lan. Thậm chí, những khách hàng “ruột” của cửa hàng từ nhiều năm nay bỗng dưng “bỏ chị mà đi” chỉ vì cửa hàng của chị không bán gạo Thái Lan. Không chỉ riêng cửa hàng chị Hòa mà rất nhiều cửa hàng bán gạo trên địa bàn Hà Nội cũng xuất hiện tình trạng tương tự. Chị Hường, chủ sạp gạo trong chợ Nghĩa Tân cho biết, thời điểm này không hiểu sao có rất nhiều người vào quầy bán gạo của chị hỏi gạo Thái, gạo Nhật. Khi chị trả lời không có và hướng khách hàng sang mua những loại gạo Việt Nam thì hầu hết chỉ nhận được cái lắc đầu ngao ngán. Khi được hỏi vì sao lại có hiện tượng này thì chính các chủ cửa hàng gạo cũng không trả lời rõ ràng được. Hầu hết mọi người đều cho rằng có hiện tượng này là do tâm lý người Việt Nam thường chuộng các mặt hàng gắn mác “ngoại”.

Hiện tượng này không chỉ diễn ra tại các cửa hàng bán lẻ mà ngay tại các cửa hàng siêu thị lớn cũng vậy. Tất cả những loại gạo được gắn mác nhập ngoại từ Nhật Bản hay Thái Lan đều được người tiêu dùng quan tâm hơn, mặc dù gạo này giá khá cao so với gạo Việt Nam.


Tìm hiểu thực tế cho thấy, phần lớn các loại gạo gắn mác Thái không phải được nhập khẩu mà là được sản xuất tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Các đại lý sau khi nhập gạo về họ tự đi in nhãn mác, bao bì gạo nhập rồi đóng gói bán cho người tiêu dùng. Một trong những lý do có hiện tượng gạo Việt “đội lốt” gạo Thái là nhằm nâng giá bán cũng như đánh vào tâm lý sính ngoại của người Việt Nam để thu hút nhiều hơn sự quan tâm của người tiêu dùng.

Thực tế, Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia dẫn đầu về xuất khẩu gạo, chiếm 20% thị phần thương mại gạo toàn cầu, nhưng người tiêu dùng trong nước lại không tin tưởng sản phẩm nội địa mà lại chuộng gạo gắn mác ngoại là một nghịch lý đau lòng.

Hoạch định chiến lược

Thực tế, gạo Việt “đội lốt” gạo ngoại để thu hút sự quan tâm của người tiêu dùng trong nước không chỉ đặt ra nhu cầu bức thiết về xây dựng và phát triển thương hiệu gạo và thách thức lớn đối với cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” mà còn buộc chúng ta phải nhìn nhận, đánh giá và tiếp cận lại vấn đề bằng tư duy hệ thống, hoạch định chiến lược, tiếp cận thị trường cho các mặt hàng nông sản Việt Nam.

Đề án phát triển thương hiệu gạo Việt Nam đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt hơn một năm qua nhưng đến nay vẫn đang được nâng lên đặt xuống và triển khai một cách ỳ ạch. Xây dựng giá trị cho thương hiệu gạo Việt, xét ở cả góc độ xuất khẩu và tiêu thụ nội địa thì Việt Nam đều thua. Nhiều mặt hàng gạo xuất khẩu chỉ mang tên gọi chung chung hoặc thậm chí phải “đội mũ” của các loại gạo nước ngoài.

Một nghịch lý xuất khẩu gạo Việt hiện nay được một số doanh nghiệp chỉ ra là khách hàng muốn mua gạo thơm nhưng Việt Nam hầu như không đủ nguồn cung, đành nhường “miếng ngon” lại cho các nước khác. Đây là hệ quả của việc lâu nay Việt Nam chỉ chú trọng vào số lượng, tập trung gạo trắng cấp thấp, trung bình và cạnh tranh bằng giá rẻ. Chính điều này cũng là một phần nguyên nhân khiến cho người tiêu dùng trong nước không tin vào sản phẩm gạo nội mà tìm mua gạo gắn mác nhập ngoại.

Thực tế, xây dựng thương hiệu gạo Việt nhằm định vị giá trị, hình ảnh, nâng cao giá trị gia tăng, thị phần và sức cạnh tranh các sản phẩm gạo của Việt Nam là cần thiết. Nhưng thương hiệu tự thân nó không thể “giải bài toán kinh tế” của ngành mà rất cần sự trợ giúp bằng tư duy hoạch định chính sách nông nghiệp và sự phối hợp đa ngành.

Theo bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao, việc nằm trong nhóm quốc gia dẫn đầu về xuất khẩu gạo nhưng người tiêu dùng không tin tưởng sản phẩm nội địa mà lại chuộng gạo gắn mác nước ngoài là một nghịch lý đau lòng. Thực tế hiện nay ngày càng xuất hiện nhiều loại gạo gieo trồng tại Việt Nam nhưng khi bày bán lại “khoác áo” Thái Lan, Campuchia sẽ sớm trở thành mối đe dọa cho những doanh nghiệp sản xuất và tiêu thụ gạo chân chính.
 

Hữu Bắc

.