Điểm nghẽn đối với phát triển kinh tế - xã hội
Tỉnh Đắk Nông là địa phương có tiềm năng lớn về bô xít. Toàn tỉnh Đắk Nông có 29 mỏ bô xít, với trữ lượng quặng đạt gần 1,8 tỉ tấn. Quặng bô xít ở Đắk Nông trải rộng trên hầu hết diện tích tự nhiên của tỉnh, tập trung chủ yếu ở 5 địa phương gồm: TP.Gia Nghĩa, Đắk Glong, Đắk R’lấp, Tuy Đức và Đắk Song.
    |
 |
| Quặng bô xít ở Đắk Nông trải rộng trên hầu hết diện tích tự nhiên của tỉnh. |
Đáng chú ý, bô xít ở Đắk Nông được đánh giá có chất lượng cao hơn bô xít ở các địa phương khác. Hàm lượng bô xít nhôm đạt gần 40%.
Theo quy hoạch khoáng sản thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 866 ngày 18/7/2023 (Quy hoạch 866), Đắk Nông là địa phương đứng đầu cả nước về trữ lượng bô xít. Diện tích bô xít được quy hoạch thăm dò, khai thác của Đắk Nông là 179.597 ha. Quy hoạch bô xít chiếm 27% diện tích tự nhiên của tỉnh và diện tích rộng nhất cả nước.
Còn tại Quyết định 09/QĐ-TTg ngày 11/2/2023 của Thủ tướng chính phủ đã xác định xây dựng tỉnh Đắk Nông là trung tâm công nghiệp khai thác bô xít - alumin - nhôm.
Sở hữu tài nguyên khoáng sản dồi dào, nhưng theo báo cáo của UBND tỉnh Đắk Nông, đến nay địa phương có duy nhất một phương thức vận tải là đường bộ, đường sông không khai thác được, đường sắt và đường hàng không chưa được đầu tư xây dựng. Do đó, đây vẫn là điểm nghẽn đối với phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.
Để đáp ứng xu thế phát triển, phù hợp với tiềm năng, thế mạnh của khu vực, thúc đẩy ngành công nghiệp khai thác bô xít, tạo bước đột phá trong việc phát triển kinh tế - xã hội khu vực Tây Nguyên cũng như tỉnh Đắk Nông, UBND tỉnh Đắk Nông đã có văn bản số 2263 ngày 28/4/2023 đề nghị Bộ Giao thông Vận tải xem xét bổ sung danh mục xây dựng tuyến đường sắt Đắk Nông – Chơn Thành vào danh mục kêu gọi đầu tư xây dựng giai đoạn 2023-2030. Đồng thời, tháng 11/2023, tỉnh Đắk Nông đã tổ chức đoàn công tác làm việc tại Ấn Độ, trong đó có nội dung xúc tiến kêu gọi đầu tư tuyến đường sắt Đắk Nông - Chơn Thành. Tuy nhiên, theo báo cáo của UBND tỉnh Đắk Nông, qua nắm bắt thông tin, đến thời điểm hiện tại dự án vẫn chưa có nhà đầu tư quan tâm.
|
 |
| Toàn tỉnh Đắk Nông có 29 mỏ bô xít, với trữ lượng quặng đạt gần 1,8 tỉ tấn. |
Trước tình hình trên, tại buổi làm việc với Đoàn công tác của Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội mới đây, tỉnh Đắk Nông đề nghị Đoàn khảo sát quan tâm kiến nghị cấp có thẩm quyền đẩy mạnh việc xúc tiến đầu tư tuyến đường sắt kết nối các tỉnh Tây Nguyên (Đà Nẵng - Kon Tum - Gia Lai - Đắk Lắk - Đắk Nông - Bình Phước).
Trong đó, ưu tiên, nghiên cứu đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Đắk Nông - Chơn Thành để kết nối với đường sắt xuyên Á xuống cảng Thị Vải phục vụ vận chuyển Alumin, nhôm tinh chế, các sản phẩm chế tạo sau nhôm từ các Nhà máy sản xuất Alumin và điện phân nhôm trên địa bàn tỉnh Đắk Nông, cũng như phần lớn nông sản toàn vùng xuống vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
“Hệ thống đường sắt theo quy hoạch được xây dựng, sẽ góp phần đẩy mạnh giao thương giữa Tây Nguyên với vùng Đông Nam Bộ, Duyên hải miền Trung và các nước trong khu vực, vận chuyển được nhiều hàng hóa có khối lượng lớn, chi phí sẽ rẻ hơn, an toàn hơn so với giao thông đường bộ”, Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Đắk Nông Phan Nhật Thanh nhấn mạnh.
Việc đầu tư đường sắt là rất cần thiết
Theo ông Lê Trọng Yên, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Đắk Nông, hiện tại địa phương có "4 không" gồm không cao tốc, không sân bay, không đường thủy, không đường sắt. Trong khi đó, Đắk Nông có trữ lượng bô xít lớn và nhiều nhà đầu tư đã đến nộp hồ sơ đầu tư khai thác, chế biến bô xít với tổng số vốn đăng ký rất lớn. Bên cạnh đó, nhu cầu vận chuyển hàng hóa của Đắk Nông và các tỉnh khác trong khu vực Tây Nguyên rất lớn. Vì vậy, việc đầu tư đường sắt là rất cần thiết nhằm mở rộng hệ thống giao thông, thúc đẩy phát triển kinh tế, khai thác tiềm năng bô xít, du lịch...
|
 |
| Ông Lê Trọng Yên, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Đắk Nông cho biết, việc đầu tư đường sắt là rất cần thiết nhằm mở rộng hệ thống giao thông, thúc đẩy phát triển kinh tế. |
Qua làm việc, ông Tạ Đình Thi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho biết, các kiến nghị của tỉnh Đắk Nông, cũng như kiến nghị của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam rất xác đáng.
|
 |
| Đoàn công tác của Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội khảo sát thực địa tại khu vực Nhà máy Alumin Nhân Cơ (Đắk Nông). |
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đề nghị UBND tỉnh Đắk Nông cũng như TKV hoàn thiện báo cáo về nhu cầu đầu tư đường sắt, xác định rõ nhu cầu, tính cấp bách của vấn đề, hiệu quả kinh tế. Các nội dung này sẽ được đoàn tổng hợp để trình cấp có thẩm quyền xem xét.
Đồng thời, kiến nghị Bộ Xây dựng nghiên cứu các kiến nghị của tỉnh Đắk Nông liên quan đến việc tổ chức quy hoạch, xây dựng tuyến đường sắt./.