Cuối năm 2017, Sở Xây dựng tỉnh Khánh Hòa đã có quyết định đình chỉ thi công công trình Dự án Bảo Đại Resort, đồng thời xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty Khánh Hà do nhà đầu tư tự ý xây dựng vượt quy hoạch, trái giấy phép xây dựng được cấp. Theo chỉ đạo của UBND tỉnh Khánh Hòa, Sở Xây dựng đã yêu cầu Công ty Khánh Hà phải điều chỉnh quy hoạch dự án và một số hạng mục công trình nhằm hạn chế việc phá vỡ cảnh quan chung tại khu di tích, danh lam thắng cảnh Lầu Bảo Đại. Đồng thời hoàn chỉnh các hồ sơ, thủ tục về việc trùng tu, cải tạo 5 biệt thự cổ trong khu di tích theo hướng bảo vệ nguyên trạng phần kiến trúc cổ để trình UBND tỉnh xem xét. Tuy nhiên, theo ông Thọ, cho đến nay Sở Xây dựng tỉnh Khánh Hòa vẫn chưa nhận được hồ sơ, giấy tờ của chủ dự án như đã yêu cầu. Đối với quyết định đình chỉ thi công công trình dự án Bảo Đại Resort, theo ông Thọ, hiện vẫn còn nguyên giá trị thi hành.
Trước đó, trong các số báo 78 và 80, phát hành tháng 10/2017, báo BVPL đã có những bài viết phản ánh về thực tế di tích Lầu Bảo Đại bị xâm hại; đồng thời đặt vấn đề việc thi công dự án đã vi phạm Luật Di sản, với tư cách một di tích riêng lẻ cũng như là một bộ phận trong di tích danh lam thắng cảnh quốc gia vịnh Nha Trang.
    |
 |
| Hiện trạng di tích Lầu Bảo Đại. |
Theo giấy chứng nhận đầu tư do UBND tỉnh Khánh Hòa cấp cho Công ty Khánh Hà tháng 1/2013, dự án Bảo Đại Resort sẽ cải tạo 5 biệt thự hiện hữu; xây mới khách sạn 5 tầng/108 phòng (đỉnh mái cao tương đương đỉnh đồi Cảnh Long), hơn 30 căn biệt thự cao cấp (cho thuê ngắn hạn, dài hạn hoặc để bán), cùng nhiều hạng mục dịch vụ vui chơi, giải trí khác.
Trong khi đó, thông tin hiện hữu từ trang web của nhà đầu tư, Bảo Đại Resort là tổ hợp làng biệt thự, ngoài 5 biệt thự cổ được cải tạo sẽ có 35 biệt thự nghỉ dưỡng xây mới hiện đại nằm trên triền núi Cảnh Long; khu khách sạn 5 sao 180 phòng nội thất và cảnh quan được thiết kế sang trọng cùng với hàng loạt công trình dịch vụ, giải trí, gồm bến du thuyền, hồ bơi nước mặn, bar, spa, nhà hàng... Như vậy, có thể nói, Lầu Bảo Đại hiện tại cũng như trong tương lai đã không còn là một di tích thuần túy với cảnh quan tự nhiên.
Tại hiện trường, núi Cảnh Long, tại vị trí Khu di tích Lầu Bảo Đại, bị khoét sâu vào lòng núi, ở cả ba mặt. Mỏm núi cơ bản bị đào bới, để lộ một sườn đá trụi húi, nham nhở. Cây xanh, thảm thực vật trên núi Cảnh Long cơ bản đã bị xóa sổ, chỉ còn một chỏm trên đỉnh, phất phơ vài ngọn phượng vĩ. Cách trung tâm di tích chừng 100m về phía Bắc, một nhà cao tầng khá đồ sộ đang được mọc lên, sàn bê tông đua ra ngồn ngộn. Khung cảnh đó gây cảm giác đau xót, tiếc nuối về một di sản, một cảnh quan từng rất dấu ấn đã bị làm méo mó, biến dạng.
Không chỉ cảnh quan, địa hình di sản nơi đây cũng bị tác động làm biến dạng, báo chí đã có những ghi nhận và phản ánh về hiện trường dự án như: bên trong các biệt thự đều đã bị cải tạo, phá vách, ngăn tường, thay đổi kết cấu, vật liệu so với kiến trúc ban đầu. Nhiều tài sản, vật dụng gắn với các biệt thự bị vứt lăn lóc trên công trường. Quá trình thay đổi cơ quan quản lý di sản cũng đã làm nhiều hiện vật quý của di tích bị thất lạc…
Trao đổi với báo chí về tình trạng di tích Lầu Bảo Đại bị tác động, nhà thơ Giang Nam, chia sẻ: Lầu Bảo Đại là một công trình tiêu biểu, chứng kiến nhiều biến thiên, thăng trầm của vùng đất này. Trước đây, Lầu Bảo Đại đều được phủ kín cây xanh, những con đường thoai thoải đều ngập tràn sắc hoa. Thế nhưng đến nay, tất cả đã bị cạo trọc, đất đá phủ kín. Những mất mát về cảnh quan như thế này không thể nào khắc phục được. Đây là một tội lớn đối với lịch sử vùng đất Nha Trang. Tất nhiên không phải một mình doanh nghiệp có thể tự làm được. Vì vậy, cần làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân đã để xảy ra vi phạm, làm biến dạng di tích.
Nguyễn Huân