Trong số 17 bị can bị khởi tố, bắt tạm giam nguyên là cán bộ các sở, ban, ngành, có các bị can: Triệu Ngọc Hoan – nguyên Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN & MT); Phan Tiến Diện – nguyên Phó Giám đốc Sở TN & MT; Trương Tuấn Dũng – nguyên Phó Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Sơn La. Ngoài ra, còn nhiều cán bộ nguyên là trưởng, phó các phòng, ban; chuyên viên liên quan tới việc thực hiện nhiệm vụ di dân tái định cư thủy điện Sơn La tại huyện Mường La.

Liên quan đến vụ án, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Sơn La cũng đã bắt tạm giam, khám xét nơi ở của bị can Đèo Văn Ban (61 tuổi, nguyên cán bộ UBND huyện Mường La, Bí thư chi bộ bản Co Chai, xã Mường Chùm, Mường La) để điều tra về hành vi cố ý làm trái quy định của Nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng.

leftcenterrightdel
Công bố lệnh bắt để tạm giam bị can Trương Tuấn Dũng, nguyên Phó Giám đốc Sở Tài chính. Ảnh: Công an cung cấp 

Làm việc với một số cơ quan chức năng trên địa bàn tỉnh, PV được biết: Để có cơ sở thực tiễn về di dân tái định cư, từ đầu năm 2000, tỉnh Sơn La đã phối hợp với các bộ, ngành Trung ương tiến hành khảo sát, đánh giá tại khu vực mặt bằng công trường ở huyện Mường La và xã Tân Lập, huyện Mộc Châu để báo cáo tiền khả thi dự án di dân mới tại xã Tân Lập, huyện Mộc Châu; Tổ chức lập phương án bồi thường, hỗ trợ đất đai, cây cối, hoa màu, tài sản trên đất đối với các hộ gia đình, cá nhân, tổ chức bị thu hồi đất phục vụ xây dựng Nhà máy thủy điện Sơn La và di chuyển dân ra khỏi mặt bằng công trường, đồng thời triển khai xây dựng cơ sở hạ tầng, bố trí đất sản xuất tại nơi tái định cư xã Tân Lập, huyện Mộc Châu. 

Về cơ chế, chính sách bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng công trường Nhà máy thủy điện Sơn La được thực hiện theo cơ chế, chính sách do tỉnh Sơn La ban hành và tổ chức thực hiện theo chỉ đạo, phân cấp của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ… Để xác định được chính xác diện tích đất của các hộ phục vụ công tác bồi thường, hỗ trợ bổ sung, UBND tỉnh Sơn La đã có Công văn số 617/UBND-KTN, ngày 18/3/2014 về việc giải quyết vướng mắc trong việc bồi thường đất nông nghiệp khu vực mặt bằng Nhà máy thủy điện Sơn La.

Ngày 15/4/2014, UBND huyện Mường La ban hành Kế hoạch số 41/KH-UBND về đo đạc, lập bản đồ địa chính, thu hồi đất chi tiết khu vực mặt bằng Nhà máy thủy điện Sơn La để triển khai thực hiện, đồng thời chỉ định thầu cho phép Văn phòng đăng ký đất đai thuộc Sở TN & MT tỉnh Sơn La tiến hành đo đạc lập bản đồ địa chính diện tích đất do Công ty thủy điện Sơn La quản lý; Công ty cổ phần tư vấn và đo đạc Bảo Bình tiến hành đo đạc, lập bản đồ địa chính diện tích đất do UBND huyện Mường La quản lý.

Để đảm bảo tính công bằng, ổn định tư tưởng người dân và đẩy nhanh tiến độ di dân theo kế hoạch của Nhà nước, UBND tỉnh Sơn La đã duy trì chỉ 1 khung giá đất (đối với cả người chấp hành tốt việc di chuyển trước và người di chuyển sau). Việc này tuy giúp cho công tác đền bù, bồi thường, hỗ trợ thuận lợi, nhanh gọn nhưng lại gây cho người dân những thiệt thòi trong việc áp giá đền bù, hỗ trợ đối với diện tích đất sản xuất.

Cũng vì hiểu những thiệt thòi của người dân trong vùng Dự án, năm 2013 và 2014, Thủ tướng Chính phủ đã cho phép tỉnh Sơn La được hỗ trợ thêm (bù chênh lệch giá đất) cho hộ dân bị thu hồi đất sản xuất thực hiện Dự án di dân tái định cư thủy điện Sơn La, với mức hỗ trợ bình quân là 48 triệu đồng/ha; tổng mức kinh phí hỗ trợ là 1.300 tỷ đồng (tại các văn bản số 883/TTg-KTN ngày 20/6/2013, số 1754/TTg-KTN ngày 15/9/2014 của Thủ tướng Chính phủ). Việc thực hiện bồi thường, hỗ trợ di dân tái định cư thủy điện Sơn La luôn được các cấp của tỉnh Sơn La thực hiện chặt chẽ, minh bạch theo quy trình công khai các bước.

Theo tinh thần Công văn số 617 của UBND tỉnh Sơn La ban hành ngày 18/3/2014, UBND tỉnh Sơn La giao cho UBND huyện Mường La tổ chức đo đạc, lập bản đồ địa chính. Căn cứ vào kết quả đo đạc lập bản đồ địa chính, huyện Mường La thống kê diện tích đất của từng hộ và phân theo từng đối tượng (hộ tái định cư di chuyển đi xã Tân Lập (huyện Mộc Châu); hộ tái định cư tự nguyện; hộ sở tại), trong đó xác định rõ diện tích đất đã được bồi thường hỗ trợ và chưa được bồi thường hỗ trợ....

Nhưng khi triển khai thực hiện mức hỗ trợ cho các hộ dân trong Giai đoạn I thì phía UBND huyện Mường La (tỉnh Sơn La) không thực hiện đúng các quy định, hướng dẫn của tỉnh Sơn La và các ngành chức năng về việc đo đạc, kiểm đếm, vẽ bản đồ, công khai mức hỗ trợ... nên đã dẫn đến nhiều sai phạm. Một số đối tượng dân cư nằm trong diện Giai đoạn I đã tranh thủ lợi dụng tình hình diện tích đất có thực đã ngập trong nước, không thể kiểm đếm chính xác để khai man, hưởng lợi. Nhiều hộ dân trong địa bàn cũng kê khai và đòi hỏi số diện tích đất sản xuất cần được hỗ trợ tăng rất cao, dẫn tới con số cần chi trả (theo Quyết định 883 của Thủ tướng Chính phủ) tăng lên hàng chục tỷ đồng và gây ra những vụ kiện cáo tập thể kéo dài, vượt cấp, gây ảnh hưởng xấu tới an ninh, trật tự trên địa bàn tỉnh Sơn La.

Đó là thời điểm ông Trương Tuấn Dũng (trước khi bị khởi tố là Phó giám đốc Sở Tài chính tỉnh Sơn La) làm Phó Chủ tịch thường trực UBND huyện Mường La; ông Phan Tiến Diện (trước khi bị khởi tố là Phó giám đốc Sở TN & MT tỉnh Sơn La) đang giữ chức vụ Trưởng phòng TN & MT huyện Mường La rồi được bổ nhiệm Phó Chủ tịch UBND huyện Mường La. Theo Cơ quan điều tra, hai ông này đã ký nhiều văn bản thực hiện số liệu đo đạc, kiểm đến, hỗ trợ… không chính xác.  Những khuất tất của một số hộ dân và cán bộ nói trên là nguyên nhân dẫn đến hàng loạt cán bộ, đảng viên của tỉnh Sơn La bị khởi tố và bắt giam (17 bị can đã bị khởi tố để điều tra theo quy định của pháp luật). 

Trong quá trình khởi tố, điều tra vụ án đặc biệt nghiêm trọng này, các cơ quan tiến hành tố tụng đã tốn không biết bao công sức và thời gian để có thể chứng minh, làm rõ hành vi phạm tội của các đối tượng. Với những thông tin, tài liệu hiện có, báo Bảo vệ pháp luật sẽ tiếp tục phản ánh những diễn biến hành vi phạm tội của các bị can trong vụ án này trong các số báo sau….

Xuân Hưng