Tại Hội nghị triển khai công tác năm 2023 của ngành Kiểm sát nhân dân diễn ra hôm nay (ngày 28/12/2022), đồng chí Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước đã có bài phát biểu chỉ đạo với nhiều nội dung quan trọng, định hướng cho toàn Ngành trong năm 2023 và thời gian tới. Báo Bảo vệ pháp luật trân trọng giới thiệu những nội dung cơ bản bài phát biểu chỉ đạo của Chủ tịch nước.

Chủ tịch nước cơ bản thống nhất với Báo cáo tổng kết công tác năm 2022 và những phương hướng, nhiệm vụ trong năm 2023 của ngành Kiểm sát nhân dân đã nêu trong Chỉ thị công tác mà đồng chí lãnh đạo VKSND tối cao trình bày. Đồng thời, Chủ tịch nước phát biểu nhấn mạnh thêm một số nội dung nổi bật như sau:

I. Về đánh giá kết quả công tác năm 2022 của ngành Kiểm sát nhân dân

Năm 2022, tình hình thế giới có nhiều biến động nhanh, phức tạp, khó lường, chưa từng có tiền lệ, vượt ngoài dự báo, tác động đến các nền kinh tế trên thế giới, ảnh hưởng trực tiếp, tiêu cực đến việc triển khai thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển KTXH và Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế của nước ta, tình hình tội phạm vẫn có những diễn biến phức tạp.

Trong bối cảnh đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, mà trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự tin tưởng, tham gia tích cực của nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, chúng ta đã thực hiện thắng lợi, khá toàn diện mục tiêu, nhiệm vụ: vừa tập trung phòng, chống, kiểm soát dịch bệnh, vừa thúc đẩy phục hồi và phát triển KTXH, xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng và hiệu quả.

Những thành tựu quan trọng, toàn diện đạt được trong năm qua là do sự nỗ lực, chung sức, chung lòng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cả hệ thống chính trị, trong đó sự có đóng góp rất quan trọng của ngành Kiểm sát nhân dân chúng ta.

Trong năm 2022, quán triệt, triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, chấp hành nghiêm sự lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực, ngành KSND đã thể hiện quyết tâm chính trị cao, nỗ lực rất lớn, chủ động nắm chắc tình hình, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để thực hiện tốt 4 mục tiêu lớn, 7 nhóm nhiệm vụ trọng tâm, đạt và vượt nhiều nhiệm vụ, chỉ tiêu công tác được Quốc hội giao, kết quả công tác năm 2022 đạt cao hơn năm 2021 và những năm trước. Nổi bật là:

(1) VKSND tối cao đã tích cực phối hợp thực hiện tốt vai trò tham mưu với Đảng, Quốc hội trong việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật nói chung, trong tham gia xây dựng Đề án “Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới” nói riêng.

- Ban Cán sự đảng VKSND tối cao đã hoàn thành có chất lượng xây dựng Chuyên đề số 22: “Cải cách tư pháp trong VKSND đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam” được Ban Chỉ đạo, Tổ Biên tập, các chuyên gia, nhà khoa học đánh giá cao.

- Các ý kiến của đồng chí Bí thư Ban Cán sự Đảng, Viện trưởng VKSND tối cao tham gia góp ý về Đề án tại các cuộc hội thảo, cuộc họp của Ban Chỉ đạo đều rất thẳng thắn, trách nhiệm, nhất là với những vấn đề còn có ý kiến khác nhau. Đồng thời, đã phối hợp hiệu quả trong xây dựng các văn bản hướng dẫn thi hành các luật về tư pháp nhằm tháo gỡ kịp thời khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn hoạt động khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án.

(2) Ngành KSND tiếp tục đổi mới mạnh mẽ công tác chỉ đạo, điều hành, quản lý và công tác xây dựng Đảng gắn với xây dựng Ngành.

- Sửa đổi, ban hành mới các chỉ thị chuyên đề, quy chế, quy trình nghiệp vụ, tổ chức nhiều hội nghị thiết thực nhằm chỉ đạo sâu sát trong từng lĩnh vực công tác;

- Tăng cường thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nội bộ, siết chặt kỷ cương, kỷ luật trong thực thi công vụ;

- Tiếp tục thực hiện hiệu quả công tác luân chuyển, điều động, biệt phái cán bộ, lãnh đạo các đơn vị, Viện kiểm sát các cấp để đào tạo, rèn luyện, thử thách cán bộ nhằm đáp ứng yêu cầu kiện toàn đội ngũ cán bộ lãnh đạo quản lý đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

(3) Công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết các vụ án hình sự, chống oan, sai và chống bỏ lọt tội phạm tiếp tục được chú trọng, chủ động và thực hiện tốt hơn.

- Toàn Ngành tiếp tục nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra, truy tố; nâng cao chất lượng và kỹ năng tranh tụng của Kiểm sát viên tại các phiên tòa; thực hiện nghiêm các nguyên tắc của pháp luật hình sự, tố tụng hình sự, trong đó chú trọng nguyên tắc “suy đoán vô tội”, không làm oan sai, không bỏ lọt tội phạm. Thận trọng, không hình sự hóa các quan hệ kinh tế, dân sự, khoan hồng với những người ăn năn hối cải, tích cực khắc phục hậu quả, bồi thường thiệt hại; đã thực hiện đồng bộ các biện pháp quyết liệt đấu tranh, xử lý kịp thời, nghiêm minh nhiều vụ án trọng điểm về tham nhũng, kinh tế, chức vụ (như các vụ án xảy ra tại Công ty Việt Á và các địa phương có liên quan, Công ty AIC, Tập đoàn FLC, Công ty Tân Hoàng Minh, Công ty Vạn Thịnh Phát...); nâng cao tỷ lệ thu hồi tài sản và khắc phục hậu quả thiệt hại, bảo đảm đúng quy định của pháp luật, được Đảng, Nhà nước và Nhân dân ghi nhận, đánh giá cao.

- Công tác kiểm sát các hoạt động tư pháp ngày càng sâu sát, hiệu quả hơn; số lượng, chất lượng các bản kiến nghị, kháng nghị tiếp tục được nâng cao, góp phần bảo đảm các hoạt động tư pháp tuân thủ đúng pháp luật; đã chú trọng rà soát, kịp thời phát hiện, tích cực giải quyết các trường hợp có dấu hiệu oan, sai; xử lý nghiêm những cá nhân vi phạm.

Cơ quan điều tra của VKSND tối cao đã phát hiện, điều tra, xử lý nhiều vụ án xâm phạm hoạt động tư pháp và tham nhũng trong hoạt động tư pháp, có tác dụng răn đe, giáo dục, cảnh tỉnh, góp phân xây dựng hệ thống tư pháp ngày càng trong sạch, vững mạnh, liêm chính.

(4) Tiếp tục thực hiện tốt công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính; vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật. Tích cực phối hợp giải quyết dứt điểm những vụ việc phức tạp, tồn đọng, kéo dài có khiếu nại thi hành án dân sự, thi hành án hành chính; công tác giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm được thực hiện tốt, đáp ứng yêu cầu của Quốc hội.

leftcenterrightdel
 Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc phát biểu chỉ đạo. (Ảnh: Trần Tùng)

(5) Công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự được thực hiện nghiêm túc, đúng quy định.

Đã chủ động phối hợp với Bộ Công an, TAND tối cao và các địa phương triển khai thực hiện tốt Quyết định của Chủ tịch nước về đặc xá trong năm 2022, không để xảy ra sai sót, sai phạm, được dư luận trong nước và quốc tế đánh giá cao về chính sách nhân đạo, khoan hồng của Đảng và Nhà nước ta đối với người bị kết án phạt tù. Việc nghiên cứu, phối hợp tham mưu, phục vụ Chủ tịch nước xét đơn xin ân giảm án tử hình bảo đảm đúng tiến độ và chất lượng.

(6) Tiếp tục tăng cường trách nhiệm công tố, kỹ năng tranh tụng của Kiểm sát viên trong giải quyết các vụ án hình sự, bảo đảm các quyết định, phê chuẩn của Viện kiểm sát có căn cứ, đúng pháp luật, hạn chế đến mức thấp nhất việc để xảy ra oan, sai, bỏ lọt tội phạm. Chú trọng nâng cao chất lượng, hiệu quả kiểm sát các hoạt động tư pháp, thực hiện tốt hơn nhiệm vụ bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

- Ban hành nhiều kháng nghị, kiến nghị có chất lượng và thuyết phục đối với các cơ quan tố tụng, các cơ quan, tổ chức liên quan, góp phần phòng ngừa, khắc phục vi phạm, tội phạm.

(7) Hoạt động hợp tác quốc tế với Viện công tố, Viện kiểm sát các nước tiếp tục được mở rộng; thực hiện tốt vị thế, vai trò cơ quan Trung ương về tương trợ tư pháp hình sự; đã ký kết với 2 quốc gia, đàm phán với 4 quốc gia về Hiệp định tương trợ tư pháp về hình sự, phục vụ thiết thực cho công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm phi truyền thống và việc thu hồi tài sản trong các vụ án về tham nhũng, kinh tế có yếu tố nước ngoài.

Đánh giá chung: Những kết quả công tác của ngành KSND trong năm 2022 đã góp phần rất quan trọng vào công cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật; giữ vững an ninh, trật tự, bảo vệ pháp chế XHCN, bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân; góp phần xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh theo tinh thần, chủ trương cải cách tư pháp của Đảng ta. Qua đó, tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của ngành KSND trước Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chủ tịch nước nhiệt liệt biểu dương và đánh giá cao những nỗ lực cố gắng và những đóng góp quan trọng của ngành KSND đối với thành tựu chung của đất nước trong năm 2022. 

leftcenterrightdel
 Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc trao ảnh chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng ngành Kiểm sát nhân dân. (Ảnh Trần Tùng).

Bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt được, báo cáo của VKSND tối cao cũng chỉ ra những hạn chế cần phải được khắc phục. Chủ tịch nước thống nhất với các nội dung này, đồng nhấn mạnh: Chất lượng thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp ở một số đơn vị chưa cao; vẫn còn tình trạng đình chỉ điều tra do hành vi không cấu thành tội phạm; công tác kiểm sát lĩnh vực hành chính, kinh doanh, thương mại vẫn còn một số hạn chế; chỉ tiêu kháng nghị giám đốc thẩm dân sự chưa đạt theo Nghị quyết 96 của Quốc hội...

II. Về phương hướng nhiệm vụ trong năm 2023 và thời gian tới 

Chủ tịch nước cơ bản thống nhất về 5 nhóm nhiệm vụ trọng tâm mà VKSND tối cao đã nêu; đồng thời nhấn mạnh một số nhiệm vụ chủ yếu sau đây:

Thứ nhất, cần khẩn trương xây dựng chương trình, kế hoạch để triển khai thực hiện kịp thời, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp trong Nghị quyết số 27 của Trung ương (khóa XIII) về “Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới”; trong đó liên quan đến ngành KSND là “Hoàn thiện thể chế để VKSND thực hiện tốt chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp; hoàn thiện cơ chế tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, tăng cường kiểm soát bên trong việc thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động xét xử phù hợp với nguyên tắc Thẩm phán, Hội thẩm xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật”.

- Chủ động nghiên cứu, đề xuất với Đảng, Nhà nước những giải pháp tăng cường năng lực của ngành KSND. Qua đó tiếp tục nâng cao vị thế, vai trò và uy tín của Ngành trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, nhất là tội phạm về tham nhũng, kinh tế, chức vụ.

- Chủ động nghiên cứu, báo cáo với cơ quan có thẩm quyền những cơ chế, chính sách phù hợp nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc bảo đảm điều kiện hoạt động của Viện kiểm sát các cấp để tạo động lực mới, tinh thần mới, khí thế mới, quyết tâm mới cho sự phát triển của ngành KSND trong thời gian tới.

- Sắp tới, Bộ Chính trị sẽ ban hành “Quy định về kiểm soát quyền lực để phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án”. Vì vậy, trong thời gian tới, thông qua chức năng thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp, đặc biệt là thông qua hoạt động điều tra của Cơ quan điều tra VKSND tối cao, ngành KSND cần chủ động thực hiện tốt công tác kiểm soát quyền lực để phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án.

leftcenterrightdel
 Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc với các đồng chí nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước; Lãnh đạo ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương; lãnh đạo và nguyên lãnh đạo VKSND tối cao. 

Đồng thời, nâng cao hơn nữa vai trò của Cơ quan điều tra của VKSND tối cao để khởi tố, điều tra hành vi xâm phạm hoạt động tư pháp, hành vi tham nhũng, chức vụ xảy ra trong hoạt động tư pháp theo đúng quy định. Qua đó, làm tốt vai trò của VKSND trong cơ chế phân công, phối hợp và kiểm soát quyền lực tư pháp dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng. 

Thứ hai, ngành KSND tiếp tục nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp.

- Tăng cường hơn nữa vai trò, trách nhiệm công tố, gắn công tố với hoạt động điều tra ngay từ giai đoạn đầu tiên của tố tụng hình sự, thực hiện tốt các nguyên tắc tố tụng trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ như nguyên tắc suy đoán vô tội, đảm bảo chặt chẽ, trọng chứng hơn trọng cung; không để oan sai, bỏ lọt tội phạm; vừa đảm bảo xử lý nghiêm kẻ chủ mưu, vụ lợi, đồng thời đảm bảo tính nhân văn, thuyết phục.

- Trong quá trình thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tố tụng để đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố, xét xử, xử lý nghiêm các vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm, nhất là các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo.

- Tăng cường thực hiện việc thu hồi tài sản của Nhà nước bị chiếm đoạt, thiệt hại, thất thoát; hạn chế tối đa việc hình sự hóa những quan hệ dân sự, kinh tế và ngược lại, góp phần xây dựng hành lang pháp lý thông thoáng, đổi mới, sáng tạo nhằm tạo điều kiện cho sự phát triển KTXH.

Thứ ba, tiếp tục chủ động phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với Chính phủ, Bộ Công an, TAND tối cao, Văn phòng Chủ tịch nước trong nhiệm vụ nghiên cứu, tham mưu trình Chủ tịch nước xem xét, quyết định về đặc xá; xét đơn xin ân giảm án tử hình và tổ chức thi hành án tử hình.

Thực hiện có trách nhiệm, đầy đủ để hàng năm Chủ tịch nước đều có quyết định đặc xá; các cơ quan tố tụng cần chủ động phối hợp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc để hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng tồn đọng hồ sơ xin ân giảm án tử hình hiện nay. Đây là những việc có ý nghĩa nhân đạo sâu sắc mà Hiến pháp và pháp luật đã quy định, cần quan tâm thực hiện cho tốt.

leftcenterrightdel
 Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tặng quà các đồng chí lãnh đạo VKSND tối cao. Ảnh Trần Tùng.

Thứ tư, xác định con người là yếu tố quyết định, công tác cán bộ là “then chốt của then chốt” nên các đồng chí cần tập trung tiếp tục sắp xếp cơ cấu tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, phân công và sử dụng hợp lý, hiệu quả biên chế cán bộ hiện có; tiếp tục siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong thực thi công vụ để nâng cao chất lượng hoạt động của Ngành.

- Tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ Kiểm sát viên và người đứng đầu các cấp kiểm sát cả về năng lực chuyên môn, trách nhiệm và tính nêu gương; tăng cường công tác luân chuyển, điều động, biệt phái cán bộ lãnh đạo, quản lý để rèn luyện thử thách cán bộ, đào tạo toàn diện cán bộ. Bố trí cán bộ đúng năng lực, sở trường đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

- Tăng cường vai trò, trách nhiệm nêu gương trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện nhiệm vụ; giữ gìn uy tín, hình ảnh và gắn công tác xây dựng Đảng với xây dựng ngành KSND trong sạch, vững mạnh. 

Toàn ngành Kiểm sát cần tiếp tục tổ chức và triển khai học tập và làm tốt lời Bác Hồ dạy cán bộ Kiểm sát là phải "Công minh, Chính trực, Khách quan, Thận trọng, Khiêm tốn" bằng những nội dung, hình thức cụ thể phù hợp trong công tác của Ngành.

Thứ năm, cần tiếp tục chủ động, tích cực xây dựng, hoàn thiện thể chế; hoàn thiện cơ chế tăng cường trách nhiệm công tố trong giải quyết các vụ án hình sự; tăng cường kiểm soát quyền lực để phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động tư pháp nói chung và quyền quyết định việc buộc tội của Viện kiểm sát nói riêng.

- Khẩn trương tổng kết thực tiễn, phối hợp với TAND tối cao nghiên cứu hoàn thiện quy định pháp luật về cơ chế bảo vệ lợi ích công và nhóm dễ bị tổn thương, nhưng chưa có người đứng ra bảo vệ theo tinh thần Nghị quyết số 27 của Trung ương (khóa XIII) mới ban hành vừa qua.

- Tiếp tục kiện toàn lực lượng và triển khai thực hiện công tác giám định theo quy định của Luật giám định tư pháp.

Thứ sáu, tăng cường hợp tác quốc tế trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, nhất là tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm có yếu tố nước ngoài; thực hiện tốt vai trò cơ quan đầu mối Trung ương trong tương trợ tư pháp về hình sự; chủ động, tích cực trao đổi, đàm phán, ký kết các Hiệp định tương trợ tư pháp hình sự và trao đổi kinh nghiệm với Viện kiểm sát, cơ quan công tố các nước trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ và đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. 

Thứ bảy, đánh giá cao các đồng chí đã xác định năm 2023 là năm đột phá về ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong ngành KSND. Tuy nhiên, đề nghị các đồng chí cần hết sức quan tâm đến vấn đề mất an toàn thông tin trong hệ thống thông tin của ngành KSND nói chung, của VKSND tối cao nói riêng.

Chủ tịch nước tin tưởng, mặc dù còn nhiều khó khăn, thách thức nhưng với truyền thống đoàn kết, năng động, đổi mới và trách nhiệm, kỷ cương của ngành Kiểm sát; đồng thời, với sự quan tâm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và sự ủng hộ phối hợp của các Bộ ngành Trung ương, Đảng, Nhà nước, ngành Kiểm sát sẽ tiếp tục thể hiện được trí tuệ, bản lĩnh và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, góp phần “Tiếp tục xây dựng nền tư pháp Việt Nam chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân”, đáp ứng lòng mong đợi của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Nhân dịp chuẩn bị bước sang năm mới 2023 và đón xuân Quý Mão, Chủ tịch nước chúc các đồng chí đại biểu tham dự hội nghị cùng toàn thể Kiểm sát viên, Điều tra viên, công chức, viên chức, người lao động ngành KSND sức khỏe, hạnh phúc và thành công.

Nhân đây, Chủ tịch nước cũng mong các cấp, các ngành, các địa phương tiếp tục quan tâm, tạo điều kiện để ngành Kiểm sát hoàn thành nhiệm vụ nặng nề mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó.

BVPL