Sai phạm tại khu “đất vàng” 152 Trần Phú: Vì sao vẫn chưa "truy" trách nhiệm của tập thể, cá nhân?

TP.HCM không thu hồi được khu “đất vàng”

Như Báo Bảo vệ pháp luật đã phản ánh, ngày 23/1/2024, Thanh tra TP.HCM công bố kết luận thanh tra số 113/KL-TTTP-P1 kiến nghị chủ tịch UBND TP giao UBND Quận 5 quản lý toàn diện về đất đai, xây dựng, quy hoạch đối với khu “đất vàng” 152 Trần Phú (Q.5, TP.HCM). Đây chính là khu “đất vàng” có nhiều sai phạm liên quan đến Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam (Vinataba) từng được nhiều cơ quan báo chí phản ánh và dư luận quan tâm trong thời gian qua.

Theo đó, khu đất có diện tích 30.972,7 m2 thuộc thửa số 38, tờ bản đồ số 10 (theo tài liệu đo năm 2003) với vị trí đắc địa 3 mặt tiền thuộc đường Trần Phú - Lê Hồng Phong - Trần Nhân Tông (Q.5, TP.HCM). Khu đất này trước đây là Nhà máy thuốc lá Sài Gòn do Công ty thuốc lá Sài Gòn (công ty con 100% vốn của Vinataba) quản lý. 

Năm 2008, Vinataba được giao khu đất vàng trên để thực hiện dự án xây dựng cao ốc văn phòng, trung tâm thương mại dịch vụ, khách sạn, căn hộ cao cấp. Ngày 19/1/2009, Sở TN&MT TP.HCM đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số T00112/1a cho Vinataba để thực hiện dự án. Tuy nhiên, Vinataba sau đó không triển khai thực hiện dự án mà dùng khu đất này để “góp vốn bằng phần giá trị quyền sử dụng đất” vào Công ty TNHH Vina Alliance nhằm thực hiện mưu đồ “hô biến đất công thành đất tư”, “đất công thành đất ông”. 

Thông báo kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều vi phạm tại Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam (Vinataba).

Ngày 26/8/2015, Sở TN&MT TP HCM đã đăng ký biến động trên trang 4 Giấy chứng nhận góp vốn thửa số 38, tờ bản đồ số 10 cho Công ty TNHH Vina Alliance. Thời điểm đó, cơ cấu cổ đông của Vina Alliance gồm Pacific Alliance Land Limited (62%), Công ty TNHH Sơn Đông (10,5%), Vinataba (20%) và Vina Alliance (7,5%). Đến năm 2017, Vinataba và Vina Alliance bất ngờ thoái sạch vốn khỏi Vina Alliance khiến khu “đất vàng” 152 Trần Phú rơi hoàn toàn vào tay tư nhân. 

Tuy nhiên, Thanh tra Chính phủ kịp thời vào cuộc “tuýt còi” những sai phạm tại dự án này. Cụ thể, ngày 20/10/2022, Thanh tra Chính phủ đã ban hành thông báo kết luận thanh tra số 1871/TB-TTCP yêu cầu Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước (UBQLVNN) tại doanh nghiệp chủ trì cùng Bộ Tài chính, UBND TP.HCM, Vinataba và các Bộ, ngành liên quan thu hồi cơ sở nhà đất tại 152 Trần Phú, TP HCM và xử lý các phát sinh trong quá trình thu hồi cơ sở nhà đất này.

Trong đó, Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra hàng loạt các sai phạm nghiêm trọng như Vinataba không thực hiện đánh giá lại tài sản là không đúng quy định về quản lý tài sản doanh nghiệp nhà nước; làm trái chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, vi phạm pháp luật về chuyển nhượng tài sản doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. Vinataba chuyển nhượng hơn 30.000m2 tại 152 Trần Phú không xin phép Thủ tướng Chính phủ; không thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, có nguy cơ thất thoát tiền của Nhà nước, của doanh nghiệp.

Tiếp đó, thực hiện ý kiến chỉ đạo nêu trên, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Bùi Xuân Cường đã ban hành Quyết định số 4856/QĐ-UBND ngày 25/10/2023 thu hồi khu đất 152 Trần Phú. Ngày 10/1/2024, Văn Phòng Đăng ký Đất đai Thành phố ban hành công văn số 184/VPĐK-ĐK yêu cầu Vina Alliance và Vinataba giao nộp GCNQSDĐ số T00112/1a cấp ngày 19/1/2009. Tuy nhiên, dù đã quá thời hạn giao nộp lại sổ đỏ khu đất 152 Trần Phú nhưng cả Vina Alliance và Vinataba vẫn chưa chấp hành?! 

Tuy nhiên, tại Công văn số 2299/STNMT-TTPTQĐ ngày 18/3/2024 của Sở Tài nguyên và Môi trường có nội dung ghi rõ:

"Ngày 14/11/2024, theo giấy mời của Trung tâm Phát triển Quỹ đất về triển khai thực hiện Quyết định 4856, Tổng công ty đã báo cáo về việc không còn quản lý, sử dụng khu đất 152 Trần Phú do đã hoàn tất việc thoái vốn tại Vina Alliance. Vì vậy, Tổng công ty không có quyền quản lý, sử dụng đất đối với khu đất 152 Trần Phú để thực hiện chấp hành bàn giao đất theo Quyết định 4856."

Tại Thông báo kết luận thanh tra số 1871/TB-TTCP, Thanh tra Chính phủ cũng nêu rõ “Trong quá trình thực hiện nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm hoặc đến ngày 31/12/2023 chưa thực hiện được việc thu hồi thì chuyển Cơ quan điều tra, Bộ Công an để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật hiện hành”. Tuy nhiên nội dung này đến nay vẫn chưa có bất cứ thông tin gì.

Cần xem xét, xử lý trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan

Với khu đất 152 Trần Phú, sau khi hoàn tất việc “hô biến đất công thành đất tư”, những “ông chủ” thật sự phía sau dần lộ diện khi cũng trong năm 2017, cổ đông lớn nhất của Vina Alliance là Pacific Alliance Land Limited chuyển nhượng toàn bộ 62% cổ phần trong dự án 152 Trần Phú cho Công ty TNHH Bất động sản Trí Đức. Như vậy đến năm 2017, dự án 152 Trần Phú chỉ còn lại hai nhà đầu tư là Công ty TNHH Bất động sản Trí Đức (62%) và Công ty TNHH Sơn Đông (38%).

Hơn 1 năm từ khi Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều vi phạm được nêu tại kết luận thanh tra nhưng đến nay vẫn không thu hồi được khu đất tại 152 Trần Phú về cho nhà nước.

Đến ngày 12/10/2021, Vina Alliance ký hợp đồng đặt cọc - hợp tác số 1210/2021/HĐĐCHT/BS-VA-TĐ với Công ty CP Bông Sen, một pháp nhân có nhiều mối liên hệ với Tập đoàn Vạn Thịnh Phát đã bị Bộ Công an khởi tố điều tra. Theo tìm hiểu, Công ty CP Bông Sen đã 23 lần chuyển tiền cho Vina Clliance với tổng số tiền là 5.727 tỉ đồng, trong đó có 4.800 tỉ tiền phát hành trái phiếu mã BSECH2126003.

Liên quan đến khu “đất vàng” 152 Trần Phú, Thanh tra Chính Phủ đã kết luận nêu rõ, chịu trách nhiệm đối với những vi phạm, khuyết điểm trên thuộc về Hội đồng thành viên, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng Giám đốc, Ban lãnh đạo Vinataba, Công ty TNHH MTV Thuốc lá Sài Gòn. Tuy nhiên, cho đến thời điểm này, Vinataba vẫn chưa thông báo và công khai kết quả kiểm điểm trách nhiệm các cá nhân, tổ chức có liên quan đến những vi phạm pháp luật tại khu đất 152 Trần Phú. 

Dư luận đặt câu hỏi, đến bao giờ trách nhiệm của các tập thể, cá nhân liên quan đến những sai phạm tại khu đất 152 Trần Phú mới được xử lý để sự việc không bị rơi vào im lặng?.