Theo số liệu thống kê, số vụ án hành chính về lĩnh vực quản lý đất đai tăng nhanh qua từng năm. Đây là lĩnh vực được coi là nóng bỏng nhất, nhiều khiếu kiện phức tạp nhất trong loại án hành chính. Qua việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực này cho thấy, chính quyền cấp cơ sở dù đã có nhiều cố gắng ban hành và thực hiện các quyết định hành chính đúng quy định của pháp luật nhưng vẫn còn nhiều thiếu sót chưa được khắc phục kịp thời, dẫn đến nhiều vụ án khởi kiện các quyết định hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai của cơ quan quản lý hành chính Nhà nước tại Tòa án.
Qua thực hiện chức năng kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, VKSND các tỉnh khu vực phía Bắc đã phát hiện trong 3 năm (từ tháng 6/2015 đến tháng 5/2018), Tòa án cấp sơ thẩm thụ lý 4.391 vụ án hành chính, trong đó khiếu kiện về lĩnh vực đất đai là 3.538 vụ (80,57%), đã giải quyết 2.572 vụ, trong đó xét xử 1.427 vụ, số vụ không được chấp nhận yêu cầu khởi kiện là 1.122 vụ, số vụ được chấp nhận một phần và chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện là 305 vụ, trong đó có 163 vụ hủy quyết định hành chính của UBND, Chủ tịch UBND (cấp huyện 139 vụ, cấp tỉnh 24 vụ, lý do hủy là chưa xác minh làm rõ nguồn gốc đất, việc bồi thường, hỗ trợ, giao đất, cấp Giấy CNQSD đất chưa đúng quy định; trình tự, thủ tục, thẩm quyền ban hành quyết định hành chính không đúng).
Tòa án cấp tỉnh đã thụ lý theo thủ tục phúc thẩm 662 vụ, đã giải quyết 627 vụ, trong đó hủy 62 vụ, sửa 136 vụ. VKSND cấp cao tại Hà Nội đã thụ lý, giải quyết 636 vụ, trong đó quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý về đất đai chiếm tỷ lệ 96,4%; án đã xét xử 157 vụ, bị hủy, sửa 80 vụ; thụ lý và giải quyết 39 vụ án giám đốc thẩm, tái thẩm, đã xét xử 33 vụ và được chấp nhận kháng nghị 29 vụ (chiếm 87,87%).
    |
 |
| Quang cảnh hội nghị rút kinh nghiệm từ thực tiễn công tác kiểm sát giải quyết án hành chính khu vực phía Bắc do VKSND cấp cao tại Hà Nội tổ chức |
Theo VKSND cấp cao tại Hà Nội, các quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan quản lý hành chính Nhà nước trong lĩnh vực đất đai bị khởi kiện chủ yếu vi phạm ở các dạng, đó là: Quyết định phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; áp dụng đơn giá không đúng với đơn giá cấp có thẩm quyền đề ra; quyết định cưỡng chế thu hồi đất; quyết định giải quyết khiếu nại đối với các tranh chấp đất đai; khởi kiện quyết định xử phạt vi phạm hành chính áp dụng căn cứ pháp luật không đúng, sai về thẩm quyền, sai về thời hiệu; việc ban hành quyết định hành chính không đúng thẩm quyền...
Qua thực tiễn công tác, VKSND cấp cao tại Hà Nội đã xác định một số dạng vi phạm trong việc ban hành quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan quản lý hành chính Nhà nước khu vực 28 tỉnh phía Bắc, đó là: Vi phạm về việc ban hành quyết định hành chính không đúng thẩm quyền; vi phạm trong việc xác định sai về thời hạn, thời hiệu giải quyết khiếu nại theo quy định của Luật khiếu nại, Luật đất đai, Luật xử lý vi phạm hành chính; vi phạm trong việc cấp Giấy CNQSD đất không đúng quy định của pháp luật (về việc xác định ranh giới thửa đất, trình tự thủ tục lập hồ sơ địa chính; về việc không xác định nguồn gốc sử dụng đất; không xem xét về nguồn gốc, điều kiện về thừa kế; việc lập sổ mục kê không đúng đối tượng); vi phạm về quyết định giao đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ không đúng quy định của pháp luật; vi phạm trong lĩnh vực xử phạt vi phạm hành chính; vi phạm trong việc không cung cấp các tài liệu, chứng cứ liên quan đến việc giải quyết vụ án.
P.V (t/h)