“Thần dược” từ sừng tê giác hay... đất ?

 

Khoa học hiện đại đã có nhiều nghiên cứu phân tích các chất trong sừng tê giác và khẳng định nó chẳng chứa các chất đặc biệt nào có thể chữa bệnh được, mà chỉ gồm các thành phần chính là keratin, melanin và calci phosphat. Khảo sát mới đây nhất của các nhà khoa học Mỹ thuộc Đại học Ohio cho thấy các chất trong sừng tê giác không khác gì tóc, móng và các loại sừng khác. Vì vậy, Giám đốc Tổ chức bảo vệ động vật hoang dã quốc tế (CWI) Mark Jones đã rất có lý khi khuyên những người có ý định mua sừng tê giác: “Bạn hãy giữ lấy tiền và gặm móng tay của mình còn hơn”.

 

 

Dược liệu ở đây chính là đất. Không phải ngẫu nhiên mà ngày xưa trong dân gian, các thầy lang đều khuyên phải mài sừng tê giác vào phần không tráng men ở dưới khu chiếc bát bằng đất nung hoặc mài vào một mảnh sành để lấy nước chữa bệnh, mài vào chỗ khác chẳng có tác dụng gì.

 

Các nhà khoa học khẳng định sừng tê giác không chứa các chất đặc biệt nào có thể chữa bệnh - Ảnh: Shutterstock

 

Ngay cả cuốn Hải Thượng y tông tâm lĩnh được cho là của Hải Thượng Lãn Ông (vì còn nhiều tranh cãi về tác giả) bên cạnh mục nói về sừng tê giác, cũng đề cập tới 14 loại đất chữa được bệnh. Nếu so sánh y lý của sừng tê giác với y lý của các thứ đất ghi trong chính cuốn sách này, bạn sẽ thấy các loại đất chữa bệnh còn tốt hơn là sừng tê giác.

 

Đất không chỉ chữa được một số bệnh mà còn chữa được rất nhiều thứ bệnh, đó là sự tổng kết của nền y dược phương Đông. Sách Nguyễn Phúc tộc dược minh y kính nói rất kỹ về tác dụng chữa bệnh của các loại đất. Nhiều bài thuốc Đông y xưa cũng như nay đều có đất làm phối vị, thậm chí có khi làm chủ vị, tuy nhiên do cái tên gọi văn vẻ của nó nên nhiều người (trong đó có không ít các thầy thuốc) không hề biết nó chính là đất.

 

Chẳng hạn, nếu bạn bị sốt cao do nhiễm trùng bàng quang hay hệ sinh dục (nam cũng như nữ), thầy thuốc có thể cho bạn uống “Lục nhất tán”. Đây là thứ thuốc có bán phổ biến ở các hiệu thuốc bắc. Uống “Lục nhất tán” sẽ hạ sốt ngay, nếu thầy thuốc biết phối vị hợp lý nó còn có tác dụng lọc độc gan, thận và lọc máu. “Lục nhất tán”, như tên gọi của nó, gồm 6 phần hoạt thạch và 1 phần cam thảo (cam thảo chỉ giữ vai trò điều vị). Hoạt thạch là gì? Đó chẳng qua là loại đất sét trắng, có ở nhiều nơi.

 

Đất chữa được nhiều bệnh. Ngay cả một cục gạch cũng là thuốc, Đông y gọi là “Thổ chuyên”. Khi bàn chân bị tê dại mất cảm giác, đốt cục gạch đỏ lên, thả vào trong nước, hơ gót chân lên sẽ khỏi. Khi ăn vào khó chịu trong dạ dày, nướng cục gạch cùng với vỏ ốc bươu và muối hột, cho vào nước nấu sôi khoảng 5 phút, uống vào sẽ cắt cơn.

 

Có lẽ xuất phát từ sự ngưỡng mộ một thứ từng là cống vật cho hoàng đế, cộng với những ghi chép vô căn cứ trên các sách vở đông y trôi nổi cùng những lời đồn thổi về tác dụng chữa bệnh “thần kỳ” của sừng tê giác, trong đó có bệnh ung thư, nhất là “tăng cường bản lĩnh đàn ông”, nên tiêu điểm của truyền thông lâu nay tập trung chủ yếu vào chiếc sừng.

 

Tần số truyền tải những điều vô căn cứ này tỷ lệ thuận với tần số tê giác bị giết. Hậu quả là con tê giác một sừng cuối cùng ở Việt Nam đã chính thức bị tiêu diệt vào năm 2010 (nước ta chỉ có tê giác một sừng), kế đó là loài tê giác đen ở châu Phi cũng hoàn toàn biến mất. (còn tiếp)