Với người Việt, Tết Đoan Ngọ còn gọi là Tết Đoan dương. Bởi lúc này trời nắng to, tức dương khí đang thịnh. Người dân bày lễ cúng để đánh dấu thời tiết mới quang đãng và hái lá Mùng 5 để làm thuốc. Tết Đoan Ngọ nằm trong giai đoạn chuyển mùa, sâu bệnh thường phát sinh nên từ xa xưa còn gọi là "Tết diệt sâu bọ". Nhiều tập tục của Tết Đoan Ngọ, người xứ Quảng vẫn còn lưu giữ đến bây giờ...

 

Lá cây, hoa cỏ được hái vào giờ này có tác dụng chữa bệnh khá tốt, nhất là bệnh đường ruột, chứng cảm mạo, các chứng âm hư... Người ta hái nhiều loại lá có trong vườn, trong vùng, miễn sao đủ trăm loại, nhưng không thể thiếu lá ích mẫu, lá cối xay, lá vối, ngải cứu, sả, tía tô, lá tre, lá bưởi, lá cam, chanh, quýt, mít, gừng, trầu... để về làm thuốc.
 

Ngày nay, người quê đi hái lá để bày bán ở chợ Tết Mùng 5 cũng khá nhiều. Ở chợ phiên Tam Bảo, xã Hành Dũng (Nghĩa Hành) có một thời cứ đến dịp Mùng 5.5, đồng bào Hrê mang nhiều loại lá rừng để bày bán và có kèm những lời chào mời “lá được hái từ những bàn tay của già làng”.

 

Những năm gần đây, nơi phố thị, không có nhiều nhà vườn, cỏ cây nên người dân quê đã mang về xuôi đủ loại lá cây để bán, các loại lá được xắt nhỏ, phân từng loại riêng biệt, các mẹ, các chị chọn mua những lá mình thích đem về để dành dùng trong năm.

 

Muôn nẻo tìm về

 

Bây giờ cuộc sống khá dần lên, nên Tết Đoan Ngọ nhà nhà mua sắm chuẩn bị mâm cúng gia tiên trang trọng hơn. Ngoài những loại cây trái địa phương, nhiều nhà còn mua cây trái trong Nam ngoài Bắc chuyển vào nên rất phong phú về chủng loại. Dịp Tết Đoan Ngọ với nhiều gia đình cũng là lúc sum vầy, đoàn tụ của con cái đi làm ăn xa.

 

Bà Huỳnh Thị Đào (85 tuổi) tổ 8, phường Nghĩa Lộ (TP.Quảng Ngãi), cho biết: Thời trẻ bà làm công chức nhà nước nên bộn bề công việc, nhưng cứ đến dịp Mùng 5.5 là tập trung con cháu về quê ở Đức Hiệp (Mộ Đức). Trong xóm hầu hết đều vẫn giữ việc cúng hoa quả, chè xôi và có những món mặn để người thân trong gia đình cùng nhau hàn huyên. Ngày Tết Đoan Ngọ, ở thị thành trời nắng nóng, đưa bọn trẻ về quê đồng bãi rộng rãi, cây xanh có nhiều nên chúng vui chơi thích lắm”.

 

Còn ở vùng biển, dịp Tết Đoan Ngọ thường là nơi hội tụ của dân chài. Sau những chuyến xa khơi bà con neo tàu dọc các vùng cửa biển Sa Cần, Sa Kỳ, Cổ Lũy, Mỹ Á... để cúng gia tiên, cúng ở các dinh Bà, lăng Ông cầu mong trời yên biển lặng, thuyền đầy cá tôm. Đấy cũng là nét văn hóa được các thế hệ người dân Việt Nam lưu truyền từ đời này sang đời khác.

 

 Theo Báo Quãng Ngãi

.