Sở dĩ “tranh nhái” có “đất sống”  bởi công tác quản lý nhà nước đối với thị trường mỹ thuật quá lỏng lẻo. Ngay cả khi, tranh giả “xâm chiếm” các bảo tàng uy tín của Việt Nam như triển lãm “Những tác phẩm từ châu Âu về” vừa qua thì các cơ quan quản lý bất lực nhìn 15 tranh giả điềm nhiên trở về với chủ và không thể tìm ra “thủ phạm” làm tranh giả là ai. Và câu chuyện về quản lý chất lượng tranh thật - giả như ném đá ao bèo.
 


Còn nhớ vào tháng 2/2011, họa sĩ Văn Thơ đã dùng con dao nhọn rạch vào một bức tranh tại Gallery Viet Fine Arts trên phố Tràng Tiền mà theo tác giả, đó là tranh giả mạo danh ông, một sự giả mạo trắng trợn và đầy thách thức. Điều đáng nói là đây không phải là lần đầu tiên Gallery Viet Fine Arts bán tranh đạo tác phẩm của ông.

Văn bản báo cáo của Thanh tra Sở VH,TT&DL Hà Nội cho biết, việc xử lý vi phạm của Gallery Viet Fine Arts căn cứ theo nội dung khoản 2 Điều 20 Nghị định 47/2009/NĐ-CP ngày 13/5/2009 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về quyền tác giả và quyền liên quan với án phạt 2 triệu đồng.

Nhiều họa sĩ bất bình, với mức phạt nhẹ hều như vậy thì không lạ nếu sau này các gallery tiếp tục cung cách làm ăn chộp giật? Dường như câu chuyện này còn đặt ra một dấu hỏi: liệu án phạt đã quy đúng và đủ tội? Án phạt quá nhẹ cộng thêm không tìm ra thủ phạm làm tranh giả, vụ việc này chỉ là một trong số rất nhiều các vụ xâm phạm bản quyền trái luật đã và đang xảy ra với rất nhiều tác giả, tác phẩm tạo nên sự bức xúc trong giới hội họa và dư luận.

Vào đầu những năm 90, khách du lịch phương Tây khi đến Việt Nam cực kỳ yêu thích tranh “Phố Phái” của họa sĩ Bùi Xuân Phái. Nhu cầu mua tranh “Phố Phái” tăng đột biến và người ta chóng tìm ra các tác phẩm nhái tranh “Phố Phái”, nhưng mặc nhiên không có ai đứng ra chịu trách nhiệm về các sản phẩm giả đó.

... Trong khi Trung tâm Giám định tác phẩm mỹ thuật bị giải thể

Họa sĩ Đào Anh Khánh cho rằng hiện trạng tranh giả ở Việt Nam là một bức tranh đen tối. “Nó là nguyên nhân làm giá trị mỹ thuật đương đại Việt Nam trở nên tồi tệ, khiến cho giới mỹ thuật quốc tế lo ngại cho thị trường mỹ thuật chúng ta. Bức tranh đen tối này tồn tại quá lâu, nhưng chưa bao giờ có ai lên tiếng mạnh mẽ về việc này”.

Sự trục lợi qua tranh sao chép, tranh nhái, hàng giả, hàng kém chất lượng đã làm tổn hại đến thanh danh của những người làm nghệ thuật ở Việt Nam nhưng nguy hại hơn là chúng gián tiếp giết chết niềm tin của công chúng, của khách hàng.

Sở dĩ tranh nhái có “đất sống” bởi công tác quản lý nhà nước đối với thị trường mỹ thuật quá lỏng lẻo. Sự lỏng lẻo ở đây được thể hiện rõ qua việc giao dịch mua bán các sản phẩm và tác phẩm nghệ thuật thường không có sự tham gia của cơ quan quản lý về thuế. Thay vào đó, những sản phẩm đáng giá tiền triệu, thậm chí là tiền tỷ được thực hiện trong một thị trường phi kiểm soát mà các nhà kinh tế gọi đó là “thị trường chợ đen”.

Ngoài ra, sự thiếu tự giác từ chính tác giả trong việc tránh đăng ký bản quyền cho tác phẩm của mình và nộp thuế cho Nhà nước cũng dẫn đến tình trạng “không thể phân xử” trong trường hợp xảy ra tranh chấp.

Nhưng ngay cả khi tranh giả “xâm chiếm” các bảo tàng uy tín của Việt Nam như triển lãm “Những tác phẩm từ châu Âu về” vừa qua thì các cơ quan quản lý như: Bộ VH,TT&DL, Cục Mỹ thuật Nhiếp ảnh và Triển lãm, Bảo tàng, Hội Mỹ thuật Việt Nam... bất lực nhìn 17 tranh giả điềm nhiên trở về với chủ mà không bị xử phạt và không thể tìm ra “thủ phạm” làm tranh giả là ai.

Ông Vi Kiến Thành - Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm từng cho biết, Trung tâm Giám định tác phẩm mỹ thuật được thành lập ở Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam không được bao lâu đã phải giải thể vì không có đối tác nào đến làm việc, hay khi Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm tổ chức hội thảo vận động thành lập Hiệp hội Gallery nhưng cũng không được hưởng ứng; dự định thành lập Quỹ Mỹ thuật nhưng không tìm được đơn vị tài trợ kinh phí cho quỹ…

Trung tâm giám định bị giải thể, nếu có xử phạt tranh giả thì mức phạt nhẹ hều, đồng nghĩa việc tranh giả vẫn “oanh tạc” ngành Mỹ thuật Việt Nam. Nếu cứ đà này, dễ hiểu, dù có nhiều họa sĩ tài năng nhưng mỹ thuật Việt Nam sẽ mãi là “vùng trũng” trên bản đồ mỹ thuật thế giới. Đáng buồn thay!

 

Theo Pháp luật VN

.