Hội An cổ mà không bao giờ cũ. Mặc dù đến đây nhiều lần nhưng đô thị cổ độc đáo này với tôi vẫn luôn cần khám phá, nhất là dòng sông Hoài với con phố Nhớ từng đi vào văn Nguyễn Tuân. Chuyện xưa đã đẹp đã hay, mà chuyện nay ở dòng sông nhỏ cũng rất kỳ lạ.
 
Tuy nhiên, cuộc sống bao giờ cũng có hai mặt. Dù đạt nhiều thành tựu vượt bậc, nhưng sự phát triển nhanh mạnh của thành phố du lịch Hội An đã gây áp lực không nhỏ lên môi trường thiên nhiên, nhất là sông Hoài, trước vấn nạn rác thải. Một người xứ Quảng rất yêu Hội An là cô Phương Trinh, sinh viên ngành Văn- Báo chí Đại học Duy Tân nói với chúng tôi rằng cô rất đau lòng mỗi khi nhìn thấy có hè phố bị lấn chiếm hoặc ai đó vô tình vứt bừa rác lên phố, lên sông. Không ít lần cô và bạn bè cố gắng nhắc nhẹ du khách bỏ rác vào đúng nơi quy định. Và trước khó khăn, giá trị văn hóa của Hội An thêm lần nữa được phát huy. Ấy chính là tình yêu của con người dành cho di sản, nhất là đối với dòng sông ngàn năm in bóng phố cổ, mà kết quả là một câu chuyện đẹp như cổ tích đã ra đời khi xuất hiện một tour du lịch vớt rác tự nguyện trên sông Hoài.
 
Không chỉ du khách trong nước mà cả du khách nước ngoài, thu hút cả chính người dân Hội An cùng tham gia vào tour du lịch độc đáo này. Đặc biệt, đối với du khách nước ngoài, đi vớt rác không được tiền mà mỗi người còn phải bỏ ra 10USD để mua túi đựng rác nhưng họ tham gia rất nhiệt tình. Hải trình từ đoạn gần chùa Cầu danh tiếng đến rừng dừa Cẩm Thanh nơi có di tích lịch sử thời chiến tranh, du khách vừa chèo thuyền vừa vớt rác nên đoạn sông Hoài chỉ dài gần 7km nhưng phải mất tới 4 tiếng đồng hồ. Một câu chuyện lạ có thật và có lẽ cũng là "độc nhất vô nhị" trên bản đồ du lịch.
 
Sáng kiến tổ chức thực hiện tour vớt rác tự nguyện trên sông Hoài là từ anh Nguyễn Văn Long, một người làm du lịch yêu phố cổ Hội An. Một lần du ngoạn xuôi dòng Thu Bồn, nhận thấy dòng nước sông Hoài chảy ra ngày càng bị ô nhiễm vì ngập rác, người đàn ông ở giữa tuổi "tam thập nhi lập" day dứt, nhất là khi chính quyền thành phố triển khai nhiều biện pháp bảo vệ môi trường nhưng vẫn chưa ngăn chặn được nạn rác thải lềnh bềnh trên sông. Khi nghe anh trình bày ý tưởng lạ lùng của mình, bạn bè ai cũng bảo rằng đây là suy nghĩ bất khả thi. Không ngờ lúc bắt tay vào thực hiện thì lại thành công ngoài mong đợi.
 
Khởi đầu từ tháng 2-2017, đến nay tour du lịch vớt rác sông Hoài được tổ chức thường xuyên vào ngày cuối tuần với 40 chiếc thuyền kayak sẵn sàng phục vụ du khách tại bến đò Thuận Tình thuộc xã Cẩm Thanh, thành phố Hội An. Hàng tấn rác đã được vớt. Sông Hoài trở lại xanh, sạch, đẹp hơn. Tour du lịch độc đáo này cũng giúp du khách và người dân Hội An có ý thức hơn trong việc xử lý rác, bảo vệ môi trường.
 
Có một hình ảnh đẹp mà những nhân viên hướng dẫn tour du lịch vớt rác sông Hoài hay nhắc tới. Đó là chị Céline, 35 tuổi, người Pháp, kể từ khi hình thành tour này chị đều có mặt vào ngày cuối tuần để đăng ký tham gia. Céline cùng một người bạn của mình chèo thuyền chầm chậm dọc bờ sông, moi rác từng bụi cỏ hốc cây, rồi khi đụng một cồn đất nhỏ giữa sông chị neo thuyền mình lại để cùng các thuyền khác cùng gỡ hết túi ni lông, vỏ chai, ống hút, ly nhựa… bám lên cồn. Hội An bây giờ trở thành quê hương mới của chị. Hơn một năm nay Céline đã định cư ở thành phố này để phụ trách dự án trồng rau sạch ở làng rau Trà Quế. Ý thức bảo vệ môi trường đã trở thành thói quen của chị. Không chỉ sông Hoài mà trước đó Céline cùng nhóm bạn thân cũng đã tự nguyện đi nhặt rác bãi biển ở An Bàng, Cửa Đại...
 
Tất nhiên, Céline chỉ là một trong những hình ảnh tiêu biểu cho tình yêu sông Hoài, tình yêu Hội An. Một người khác là ông Nguyễn Sự, am hiểu từng bãi biển, con sông, thửa ruộng, ngõ phố, ngôi nhà, sân vườn, đầu hồi, cây xanh… và hiển nhiên là với từng bụi cỏ, làn nước triều lên xuống của con sông Hoài. Ông quyết tâm gìn giữ. Không ít lần ông đấu tranh vì lợi ích chung lâu bền của Hội An. Hai mươi mốt năm trên cương vị Chủ tịch UBND rồi Bí thư Thành ủy Hội An, ông đã đề ra nhiều chương trình quan trọng và cương quyết bảo vệ, thực thi để bảo tồn, phát huy những giá trị vốn có để có được một Hội An điểm đến lý tưởng như hôm nay.
 
Tình yêu và công sức của nhiều người giúp thế hệ sau có cơ hội chiêm ngưỡng, tìm hiểu, khám phá khi đến với đô thị cổ bên dòng sông Hoài quyến rũ và đa tình. Được nhiều người yêu quý và bảo vệ thì sông Hoài… đa tình quá chứ còn gì!
 
Theo Phan Huỳnh (Báo Cần Thơ)
.