Từ 15.5, những người mẫu, người đẹp ở Việt Nam sẽ bị cấm chụp ảnh khoả thân (ảnh nude), theo Thông tư 01/2016 do Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch ban hành có hiệu lực. Cụ thể là những người đẹp đoạt danh hiệu tại cuộc thi người đẹp, người mẫu sẽ không được chụp ảnh, ghi hình hình ảnh cá nhân không có trang phục hoặc sử dụng trang phục, hóa trang phản cảm và vô ý hoặc cố ý phổ biến, lưu hành trên mạng viễn thông.
 |
| Một tác phẩm ảnh body painting của Dương Quốc Định. Nguồn: reds.vn |
Xâm phạm quyền riêng tư?
Việc ra đời của thông tư có lẽ nhằm ngăn chặn hiện tượng một số người đẹp cố tình tung ảnh nude phản cảm, ảnh hở hang khêu gợi nhục dục… để câu view, đánh bóng tên tuổi. Tuy nhiên, thông tư trên ngay lập tức nhận sự phản ứng của giới luật sư, người mẫu, người đẹp và nhiếp ảnh gia… Vì thông tư trên bất bình đẳng và có phần xâm phạm quyền riêng tư, tự do cá nhân.
Thông tư quy định cấm người mẫu, người đẹp đạt các danh hiệu trong các cuộc thi không được chụp và phổ biến ảnh nude trên mạng viễn thông, cả Facebook cá nhân, nhưng nếu bạn bè họ hay các cá nhân, tổ chức khác lại công bố trên trang của họ thì được phép? Tại sao lại chỉ cấm người mẫu, người đẹp mà không cấm các cá nhân khác, trong khi mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật. Làm như vậy có thiếu công bằng và bất hợp lý không? Hay chỉ vì người mẫu, người đẹp có danh hiệu có tầm ảnh hưởng rộng rãi hơn cá nhân khác, thậm chí có khi là người của công chúng?
Ở các nước, không đâu có quy định cấm lạ đời này, có chăng chỉ là xử phạt những hành vi khỏa thân nơi công cộng, nơi không được phép, còn chụp ảnh và công bố ảnh là chuyện tự do của mỗi cá nhân.
Tất nhiên ở ta có thể ngụy biện là theo thuần phong mỹ tục, theo văn hóa Á Đông thì người phụ nữ thường kín đáo và ít phô bày cơ thể hơn các nước khác. Nhưng thực ra xu hướng chụp ảnh nude để phô bày và lưu giữ vẻ đẹp thanh xuân ở ta đang phát triển, thậm chí không chỉ xuất hiện ở các thiếu nữ trẻ mà ngay cả những bà mẹ mang bầu cũng thích khoe vẻ đẹp viên mãn, hạnh phúc của mình. Điều đó chả có gì xấu, miễn là phải chịu trách nhiệm khi đưa ảnh nude lên, vì khi đó nó không còn là của riêng mà để cho cả bao con mắt sẵn sàng làm quan tòa phán xét!
Ảnh nude nghệ thuật còn giáo dục thẩm mỹ tốt
Trả lời Báo Lao Động, họa sĩ Vi Kiến Thành - Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm - nhấn mạnh: Việc chụp ảnh liên quan đến hai đối tượng: Người chụp và người mẫu. Cục Nghệ thuật biểu diễn quản lý người mẫu, còn Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm quản lý người chụp.
Cục không đồng tình với Thông tư 01/2016 trên vì chưa có luật dân sự, hay hình sự nào cấm người mẫu, người đẹp chụp và công bố ảnh nude. Nếu chụp ảnh nude để tôn vinh, ca ngợi vẻ đẹp của tạo hóa ban cho người phụ nữ về hình thể, về cấu trúc thì tại sao lại cấm, nếu tác phẩm mang tính nghệ thuật thì còn giáo dục thẩm mỹ tốt. Còn ảnh nude khiêu dâm, dung tục thì đương nhiên không cho phép công bố, phổ biến. Thông tư 17 của cục ban hành khá lâu cũng quy định rõ là nếu trong ảnh nude mà lộ mặt rõ để lộ danh tính người mẫu thì giữa người mẫu và người chụp phải ký một văn bản thỏa thuận, người mẫu đồng ý cho công bố ở đâu và ở mức độ nào, số lần… Còn nếu chụp phía sau lưng hay ở góc độ không biết ai là ai thì không cần văn bản.
Khi mọi thứ còn mù mờ
Khi chưa có sự phân định rạch ròi giữa ảnh nude nghệ thuật và ảnh khiêu dâm, dung tục thì ảnh khỏa thân vẫn luôn còn là lĩnh vực “nhạy cảm”.
Chính vì thế mà một số nghệ sĩ nhiếp ảnh ở VN chuyên chụp ảnh nude như Thái Phiên, Lê Quang Châu…. muốn mà vẫn chưa tổ chức được một triển lãm ảnh nude nghệ thuật. Hay như Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh VN muốn tổ chức một hội thảo về ảnh nude toàn quốc, có mời thêm nhà quản lý, nhà khoa học... và kết hợp tổ chức một triển lãm mini trong quy mô hẹp, mà rập rình mãi vẫn chưa thực hiện được.
Phân định ranh giới luôn được coi là mong manh này đòi hỏi một Hội đồng thẩm định ảnh có nghề và công tâm. Đúng, nhưng ở một khía cạnh khác thì nhiều người ngoại đạo với vốn văn hóa thẩm mỹ cá nhân cũng rất tinh tường, hoàn toàn có thể phân biệt được đâu là ảnh nude có thẩm mỹ trong sáng và đâu là ảnh dung tục, khiêu dâm. Chả thế mà những bộ ảnh nude phản cảm, kệch cỡm như “nude vì môi trường”, “nude để thiền”… chả bị “ném đá” dữ dội đó sao!
Trước mắt, khi chưa có sự điều chỉnh thông tư nào thì các nhiếp ảnh gia giờ đây, muốn đưa ảnh nude lên Facebook phải dò xem nhân vật đã có danh hiệu chưa… Các người mẫu, người đẹp đã và đang có ý định chụp nude cũng phải nhìn trước ngó sau, không dám khoe thân tự nhiên như trước nữa….
Dù vậy, như nhiếp ảnh gia Thái Phiên trả lời VTC News cho rằng, cấm hay không cấm, anh vẫn chụp ảnh nude nghệ thuật. Và ảnh nude nghệ thuật vẫn như dòng sông ngầm đã chảy nhiều năm nay, kể từ khi có cái máy ảnh người ta đã chụp ảnh nude và cho tới giờ vẫn vậy thôi! Một nhiếp ảnh gia khác chuyên chụp ảnh nude nghệ thuật, mang tính thời trang và body art nhiều là Dương Quốc Định trả lời trên một trang web điện tử http://wap.viettel.com.vn rằng: “Cấm hay không thì nghệ thuật nude vẫn tồn tại. Với người có ý thức, dù không cấm, họ cũng không làm những điều phản cảm… Tôi nghĩ rằng quy định của bộ cần rõ ràng để tránh ảnh hưởng đến những người làm nghệ thuật chân chính…”.
Theo Lao động