Bên cạnh học phí, tân sinh viên còn phải đóng thêm hàng loạt khoản phí khác khi nhập học, trong đó có nhiều khoản vô lý.
Phí vệ sinh, nước uống
Theo thông báo mức thu học phí, lệ phí năm 2015 của Trường ĐH Buôn Ma Thuột, sinh viên (SV) khóa mới nhập học phải đóng 15 - 16 triệu đồng/người. Trong đó có những khoản thu lạ như: phí vệ sinh và nước uống 100.000 đồng/năm học, phí quản lý hồ sơ và làm thẻ SV 200.000 đồng/khóa. Trường này cũng niêm yết rõ “lệ phí may đồng phục áo blouse” với 400.000 đồng/bộ. Tương tự, Trường ĐH Công nghệ giao thông vận tải cơ sở đào tạo Vĩnh Phúc cũng quy định mức phí vệ sinh giảng đường dành cho SV khóa 66 là 50.000 đồng/năm.
Theo một cán bộ của Trường ĐH Buôn Ma Thuột, trường thu tiền mua nước lọc tinh khiết để trước mỗi lớp học cho SV. Còn phí vệ sinh trường thu thêm để đảm bảo nhà vệ sinh luôn sạch sẽ. Về lệ phí may đồng phục, theo cán bộ này, nhà trường không ép buộc và SV có thể đăng ký may ở trường hoặc tự may bên ngoài. Còn lệ phí quản lý hồ sơ đến nay trường đã hủy bỏ, không còn thu như thông báo ban đầu.
Tiền... đón tiếp
Trong khi đó, với những cách gọi khác nhau, nhiều trường đặt ra khoản phí đón tiếp SV nhập học. Trong quy định nhập học của Học viện Quản lý giáo dục, mỗi SV phải nộp 100.000 đồng tiền đón tiếp. Trường ĐH Văn hóa TP.HCM thu mỗi SV 50.000 đồng phí tổ chức nhập học, Trường ĐH Sư phạm TP.HCM thu phí thủ tục nhập học 46.000 đồng/SV, Trường ĐH FPT thu phí đăng ký nhập học 4,4 triệu đồng/SV, Trường ĐH Y Hà Nội cũng thu phí đón tiếp và làm thủ tục nhập học 100.000 đồng/SV...
Tương tự, Trường ĐH Công nghệ thông tin TP.HCM cũng thu mỗi SV hơn 351.000 đồng hồ sơ nhập học và sinh hoạt đầu khóa. Trường ĐH Ngoại ngữ tin học TP.HCM thu lệ phí nhập học 400.000 đồng/SV. Nói về phí nhập học, đại diện Trường ĐH Ngoại ngữ tin học TP.HCM cho biết số tiền này được dùng để mua ba lô làm quà tặng SV, chụp hình làm thẻ, hồ sơ, khám sức khỏe và cả phí đón tiếp SV.
Trong 10 khoản phí của Trường ĐH Kinh tế (ĐH Huế) có tới 4 loại tiền sách gồm: hồ sơ SV, sổ quản lý cư trú, sách quy chế, sổ tay học vụ. Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM cũng thu phí 100.000 đồng/SV gồm: thẻ SV, sách giáo dục định hướng, sổ tay SV và niên giám.
Thu bảo hiểm trước... 4 năm
Theo quy định, mức đóng bảo hiểm y tế HS - SV trong năm học 2015 - 2016 là 434.700 đồng/năm (12 tháng) và 543.375 đồng/15 tháng (khi thu gộp). Tuy nhiên, mỗi trường thực hiện việc thu bảo hiểm y tế theo các mức khác nhau. Chẳng hạn, Trường CĐ Sư phạm Nha Trang chỉ thu 427.000 đồng, trong khi Trường ĐH Phú Yên thu tới 508.000 đồng/12 tháng/SV, Trường ĐH Thăng Long thu 15 tháng tới 554.000 đồng/SV...
Trao đổi về việc này, một cán bộ phụ trách bảo hiểm Trường ĐH Thăng Long thừa nhận sai sót về mức thu chênh lệch bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, cán bộ này cho rằng trường chỉ thu số tiền tạm tính trên với hơn 1.000 SV nhập học khóa mới, các SV khóa cũ trường thu đúng quy định. Theo cán bộ này, trường sẽ hoàn lại số tiền thừa (10.000 đồng/SV) khi phát hành thẻ trong thời gian tới.
Bảo hiểm thân thể là khoản quy định không bắt buộc nhưng mỗi nơi có mức thu khác nhau như: Trường ĐH Ngoại ngữ (ĐH Đà Nẵng) thu từng năm học với mức tiền 70.000 đồng/SV; Trường ĐH Buôn Ma Thuột thu 80.000 đồng/năm... Trong khi đó, một số trường vẫn cho phép SV tham gia tự nguyện nhưng lại yêu cầu đóng trước cả... 4 năm học. Tổng tiền bảo hiểm thân thể 4 năm theo thông báo của Học viện Hành chính quốc gia là 330.000 đồng/SV, Trường ĐH Thăng Long 197.000 đồng/SV... Ngoài ra, ngay cả đoàn phí Trường ĐH Thăng Long cũng thu trước cả 4 năm học với 144.000 đồng/SV. Theo cán bộ phụ trách bảo hiểm trường này, nhà trường thông báo mức thu 4 năm để SV biết, còn SV có thể tự nguyện tham gia và đóng theo từng năm nếu muốn.
Một số trường còn thu cả lệ phí kiểm tra trình độ tiếng Anh đầu vào như: Trường ĐH Ngoại ngữ tin học TP.HCM 300.000 đồng/người, Trường ĐH Tài chính - Marketing 200.000 đồng/người... Theo giải thích của đại diện Trường ĐH Ngoại ngữ tin học TP.HCM, bài kiểm tra này không phải do nội bộ trường thực hiện mà bài thi được tổ chức bởi Viện Khảo thí Hoa Kỳ theo chuẩn quốc tế, vì vậy SV phải đóng thêm phí này.
Ngoài ra, lệ phí khám sức khỏe đầu năm cũng có mức rất tùy tiện. Theo đó, Học viện Phụ nữ VN thu tới 200.000 đồng/SV, Học viện Hành chính quốc gia thu 253.000 đồng... Ngược lại, một số trường chỉ ở mức 50.000 - 70.000 đồng/SV như: ĐH Huế, ĐH Đà Nẵng...
Theo Thanh Niên