Để đạt được mục tiêu này, cần có sự phối hợp đồng bộ, mạnh mẽ từ cả cộng đồng, xã hội và từng thành viên trong mỗi gia đình.
Theo Tổng cục Thống kê, Việt Nam hiện có khoảng 28 triệu hộ gia đình. Trong đó có nhiều gia đình hạt nhân, tức là loại hình gia đình gồm bố, mẹ và con cái sống chung trong một căn nhà hoặc cùng một không gian sinh hoạt. Tuy nhiên, với guồng quay của cuộc sống hiện đại, thời gian sinh hoạt chung của các gia đình hạt nhân có xu hướng giảm, do cha mẹ bận rộn, con cái học tập căng thẳng, người lớn tuổi ít được sẻ chia. Tình trạng này khiến tương tác giữa các thế hệ ngày càng yếu, giá trị ứng xử trong gia đình bị thay thế dần bởi tiện ích công nghệ.
Theo PGS.TS Đinh Thị Vân Chi - Nguyên Phó Hiệu trưởng trường Đại học Văn hóa Hà Nội, cách ứng xử của gia đình hiện đại ngày nay khác rất nhiều so với gia đình trước kia. Quan hệ, sự chia sẻ của các thành viên trong gia đình cũng dần có sự lỏng lẻo.
Đồng quan điểm, Chuyên gia Nghiên cứu về Gia đình, PGS. TS Đỗ Ngọc Anh cho rằng: “Gia đình càng tiện nghi, đầy đủ trong thời công nghệ 4.0 lại dễ dẫn đến các mối quan hệ ứng xử trong gia đình càng trở nên kém bền chặt”. Chính sự thu hẹp trong quỹ thời gian sinh hoạt chung đang làm giảm cơ hội gắn kết tự nhiên giữa các thế hệ. Nếu không có giải pháp, khoảng cách này có thể gây căng thẳng, xung đột và ảnh hưởng đến hạnh phúc của từng thành viên trong gia đình.
1. Xây dựng nền tảng gia đình no ấm và tiến bộ
Nền tảng vững chắc của một gia đình hiện đại là kinh tế ổn định và tiến bộ. Để thực hiện được hai nội dung có quan hệ mật thiết, gắn bó hữu cơ này, mỗi cá nhân, gia đình và cộng đồng xã hội cần hành động cụ thể:
Hành động vì sự no ấm
Thực hiện mục tiêu no ấm, cá nhân và các thành viên trong mỗi gia đình cần chủ động lao động chăm chỉ và sáng tạo. Mỗi thành viên cần tích cực học tập, rèn luyện kỹ năng, tìm kiếm việc làm ổn định hoặc khởi nghiệp chính đáng. Thực hiện chi tiêu hợp lý, tiết kiệm và có kế hoạch tích lũy cho tương lai, giảm thiểu gánh nặng nợ nần. Về phía Nhà nước, ngành chức năng địa phương và các tổ chức, đoàn thể, cần kiến tạo cơ hội: Đẩy mạnh phát triển kinh tế, tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, tăng cường hỗ trợ vay vốn ưu đãi, đào tạo nghề, và cung cấp các chính sách an sinh xã hội để bảo vệ gia đình trước các rủi ro.
    |
 |
| Tiêu chí ứng xử văn hóa trong gia đình được lan tỏa thông qua các mô hình sinh hoạt tại cộng đồng |
Hành động vì sự tiến bộ của gia đình Việt
Để toàn xã hội mà hạt nhân là các gia đình ngày một tiến bộ, mỗi cá nhân, gia đình cần thực hiện học tập suốt đời: Coi trọng giáo dục, tạo điều kiện vật chất và tinh thần tốt nhất cho con cái học tập. Cha mẹ cần tự học, cập nhật kiến thức để làm gương và nâng cao trình độ. Thực hiện bình đẳng giới trong mọi quyết định và phân công công việc gia đình. Về phía Nhà nước, ngành chức năng địa phương và các tổ chức, đoàn thể cần đảm bảo chất lượng giáo dục: Đảm bảo mọi người dân được tiếp cận hệ thống giáo dục công bằng, chất lượng. Ban hành và thực thi nghiêm các quy định về bình đẳng giới, phòng chống bạo lực và phân biệt đối xử trong gia đình và xã hội.
2. Hành động tạo dựng gia đình Hạnh phúc và xã hội Văn minh
Để có gia đình hạnh phúc, mỗi cá nhân, gia đình cần có sự tôn trọng lẫn nhau và biết lắng nghe: Xây dựng mối quan hệ vợ chồng, cha mẹ - con cái, ông bà - cháu chắt dựa trên sự tôn trọng, sẻ chia và yêu thương. Dành thời gian chất lượng bên nhau, tổ chức các hoạt động chung để tăng cường gắn kết. Phát huy đạo đức hiếu thảo, kính trên nhường dưới. Về phía xã hội, Nhà nước và các tổ chức đoàn thể, cần cung cấp hiệu quả các dịch vụ tư vấn tiền hôn nhân, tư vấn gia đình và các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tinh thần. Tổ chức các lớp tập huấn về kỹ năng làm cha mẹ và ứng xử trong gia đình.
Để hướng tới mục tiêu xã hội văn minh, mỗi cá nhân, gia đình cần gương mẫu thực hiện nếp sống văn minh, lịch sự trong giao tiếp và ứng xử tại gia đình và cộng đồng. Bài trừ tệ nạn xã hội, mê tín dị đoan. Giữ gìn vệ sinh chung, bảo vệ môi trường sống xanh, sạch, đẹp. Đối với xã hội, cơ quan chức năng cần quản lý tốt trật tự xã hội và thường xuyên liên tục khuyến khích các phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Kiên quyết đấu tranh phòng, chống các tệ nạn làm suy thoái giá trị gia đình.
Hành động vì gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh là khẩu hiệu của Bộ Văn hoá - Thể thao & Du lịch thông qua Bộ Tiêu chí ứng xử trong gia đình, kêu gọi từng thành viên, là công dân của nước Việt Nam trong kỷ nguyên vươn mình, mỗi người hãy thay đổi từ chính những điều nhỏ nhất, để gia đình thực sự trở thành nơi mọi thành viên đều được tôn trọng, bình đẳng, yêu thương và cùng chia sẻ. Trách nhiệm này không chỉ thuộc về các cơ quan quản lý, mà còn ở sự tự giác, chủ động và trách nhiệm của mỗi thành viên trong việc vun đắp mái ấm của chính mình.
|
 |
| Những bữa cơm gia đình không thiết bị điện tử đang được nhiều địa phương khuyến khích để tăng gắn kết và sẻ chia giữa các thành viên. |
Xây dựng gia đình No ấm, Tiến bộ, Hạnh phúc, Văn minh là một quá trình liên tục, đòi hỏi sự nỗ lực kiên trì. Khi mỗi gia đình là một tế bào khỏe mạnh về kinh tế, trí tuệ, và văn hóa, thì đó chính là nền tảng vững chắc nhất để xã hội phát triển bền vững và đất nước phồn vinh. Và đó cũng là đích đến của mọi hành động vì gia đình Việt Nam.
Cục Văn hóa cơ sở, Gia đình và Thư viện - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp thực hiện.