Xây dựng Luật Báo chí không chỉ để quản lý báo chí mà phải tạo động lực để báo chí phát triển

(BVPL) - Đó là khẳng định của ông Nguyễn Bắc Son, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông tại Hội nghị Tổng kết 15 năm thi hành Luật Báo chí vừa được tổ chức tại Hà Nội. Cũng theo ông Son thì việc tổng kết 15 năm thi hành Luật Báo chí và việc xây dựng Luật Báo chí thời gian tới nhằm góp phần giúp cho báo chí cách mạng Việt Nam có điều kiện phát triển và thực hiện tốt sứ mệnh của mình, tiếp tục đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí, đảm bảo báo chí phải phục vụ lợi ích của quốc gia, dân tộc…
 

Toàn cảnh Hội nghị Tổng kết 15 năm thi hành Luật Báo chí được Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức tại Hà Nội ngày 12/11/2014.

Những bất cập và tồn tại

Theo đánh giá của Bộ Thông tin và Truyền thông, từ năm 1999 đến nay, qua 15 năm thi hành, Luật Báo chí đã tạo hành lang pháp lý cần thiết để thực hiện hoạt động báo chí và quản lý báo chí, qua đó thực hiện quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận trên báo chí của nhân dân trong khuôn khổ Hiến pháp và Luật định. Báo chí Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ cả về số lượng ấn phẩm, loại hình báo chí và chất lượng thông tin, qua đó phục vụ có hiệu quả sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hội nhập quốc tế. Cho đến nay, cả nước có 838 cơ quan báo chí với 1.111 ấn phẩm báo chí in; có 67 Đài phát thanh truyền hình Trung ương và địa phương; có 92 cơ quan báo chí điện tử, 207 giấy phép trang thông tin điện tử tổng hợp của các cơ quan báo chí. Báo chí đã làm tốt chức năng vừa là cơ quan ngôn luận của tổ chức Đảng, Nhà nước, vừa là diễn đàn của nhân dân. Báo chí về cơ bản đã hoạt động đúng pháp luật, đúng định hướng, tuyên truyền kịp thời việc triển khai thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Chủ động xây dựng, triển khai kế hoạch tuyên truyền góp phần xây dựng, củng cố sự đồng thuận trong toàn xã hội đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc dưới sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng mới.

Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, thành tích là chủ yếu, hoạt động báo chí và công tác quản lý nhà nước về báo chí cũng còn những hạn chế, bất cập như: Số lượng cơ quan báo chí nhiều nhưng chất lượng chưa tương xứng, còn chồng chéo về tôn chỉ, mục đích, nội dung, đối tượng phục vụ; có xu hướng “thương mại hoá” trong hoạt động báo chí; có hiện tượng tư nhân chi phối báo chí; lãnh đạo một số cơ quan báo chí buông lỏng công tác quản lý, giáo dục chính trị, tư tưởng cho đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên. Quy trình biên tập, duyệt bài chưa được coi trọng và thực hiện nghiêm túc, có trường hợp vi phạm đạo đức người làm báo, lợi dụng nghề nghiệp để trục lợi, thậm chí có trường hợp vi phạm pháp luật. Vai trò của cơ quan chủ quản báo chí chưa được phát huy nên hiệu lực quản lý còn hạn chế; các biện pháp, chế tài xử lý những vi phạm để bảo đảm kỷ cương trong công tác quản lý báo chí còn có lúc bị xem nhẹ; việc cung cấp thông tin cho báo chí thiếu kịp thời, gây khó khăn cho hoạt động của các cơ quan báo chí. Bên cạnh đó, cuộc cách mạng khoa học công nghệ, đặc biệt là sự phát triển mạnh mẽ của Internet và sự phổ cập ứng dụng công nghệ thông tin đã có những tác động mạnh mẽ tới sự phát triển của lĩnh vực thông tin, truyền thông; nhiều quy định của Luật Báo chí hiện hành đã không còn phù hợp. Yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn hội nhập sâu rộng, tinh thần Hiến pháp 2013 cũng đòi hỏi rà soát, sửa đổi, bổ sung để báo chí cách mạng Việt Nam có điều kiện phát triển và thực hiện tốt sứ mệnh của mình, tiếp tục đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí, đảm bảo báo chí phải phục vụ lợi ích của quốc gia, dân tộc.  

Sửa luật để báo chí thực hiện tốt sứ mệnh của mình

Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, Luật Báo chí cần phải được sửa đổi, bổ sung toàn diện. Mục đích của việc sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí là nhằm đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước; tạo điều kiện thuận lợi cho báo chí phát triển đúng định hướng, đúng pháp luật, phục vụ có hiệu quả công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; khắc phục những mặt chưa đáp ứng được yêu cầu do sự phát triển nhanh chóng của tình hình mới ở trong nước và thế giới của Luật Báo chí năm 1999. Đồng thời, việc sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí cũng nhằm khắc phục những mặt hạn chế, thiếu sót của hoạt động báo chí như trong thời gian qua; đề cao trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ của các cơ quan báo chí, nhà báo; trách nhiệm của toàn xã hội đối với hoạt động báo chí, góp phần thực hiện thắng lợi đường lối, chính sách của Đảng vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh.

Cũng theo Lãnh đạo Bộ Thông tin và Truyền thông, việc tổng kết 15 năm thi hành Luật Báo chí và việc xây dựng Luật Báo chí thời gian tới cần bám sát các quy định của Hiến pháp 2013, phù hợp điều kiện phát triển của đất nước. Cùng với đó, một yêu cầu xuyên suốt khác là phải thể chế hóa tốt hơn, cụ thể hóa, chi tiết hóa tốt hơn các quan điểm của Đảng về công tác báo chí. Báo chí phải đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, hoạt động theo pháp luật, phát triển báo chí đi đôi với quản lý tốt báo chí. Xây dựng Luật Báo chí không chỉ để quản lý báo chí mà phải tạo động lực để báo chí phát triển, góp phần tích cực vào phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.
 

V.T