(BVPL) - Mới đây, trong buổi tiếp Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì tại Hà Nội, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã một lần nữa khẳng định lập trường không thể thay đổi về chủ quyền của Việt Nam đối với 2 quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa trên biển Đông. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng hoan nghênh ông Dương Khiết Trì sang Việt Nam để tiến hành cuộc gặp giữa hai Chủ tịch Ủy ban chỉ đạo hợp tác song phương Việt Nam - Trung Quốc. Tổng Bí thư khẳng định chính sách nhất quán của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam luôn coi trọng quan hệ hữu nghị, hợp tác với Trung Quốc; mong muốn giữ gìn, củng cố và không ngừng làm cho quan hệ Việt - Trung phát triển lành mạnh, ổn định vì lợi ích cơ bản và lâu dài của nhân dân hai nước; đánh giá cao về những bước phát triển tích cực trong quan hệ Việt - Trung trong những năm gần đây.
Bên cạnh đó, Tổng Bí thư còn nhấn mạnh tính nghiêm trọng và tác động rất tiêu cực của việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 tại vùng biển của Việt Nam từ đầu tháng 5 đến nay đối với nhân dân Việt Nam, cục diện quan hệ Việt - Trung và tình hình khu vực. Tổng Bí thư khẳng định lập trường về chủ quyền của Việt Nam đối với các quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và trên Biển Đông là không thay đổi và không thể thay đổi; đề nghị khẩn trương trao đổi để có các giải pháp sớm ổn định tình hình, tạo tiền đề cho các giải pháp cơ bản và lâu dài giải quyết các vấn đề trên biển, xuất phát từ lợi ích đại cục của hai nước, trên cơ sở các thỏa thuận giữa lãnh đạo cấp cao hai nước và luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982.
Tại cuộc tiếp xúc, Ủy viên Quốc vụ Dương Khiết Trì khẳng định Đảng, Chính phủ Trung Quốc hết sức coi trọng và luôn mong muốn phát triển quan hệ tốt đẹp, ổn định lâu dài với Việt Nam; mong muốn hai bên tiếp tục bàn bạc để làm giảm căng thẳng, giải quyết vấn đề trên biển, nhất trí cần tiếp tục duy trì các hoạt động giao lưu, hợp tác trên các lĩnh vực giữa hai nước, cùng nỗ lực giữ gìn cục diện quan hệ Việt - Trung phát triển lành mạnh, ổn định.
Trước đó, cũng tại tại Hà Nội, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh đã cùng Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì tiến hành cuộc gặp giữa hai Chủ tịch Ủy ban chỉ đạo hợp tác song phương Việt Nam - Trung Quốc. Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh khẳng định Đảng, Nhà nước, Chính phủ và nhân dân Việt Nam luôn coi trọng việc giữ gìn và tăng cường phát triển quan hệ láng giềng hữu nghị và hợp tác toàn diện với Trung Quốc. Trong những năm qua, với sự nỗ lực của cả hai bên, quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Quốc đã có những bước phát triển sâu rộng. Tuy nhiên, trong bối cảnh quan hệ hai nước đang phát triển tốt đẹp, việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 sâu trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam đã vi phạm luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS) năm 1982, đe dọa đến an ninh, an toàn hàng hải và hòa bình, ổn định của khu vực, làm tổn thương tình cảm của nhân dân Việt Nam và tác động tiêu cực đến quan hệ hợp tác giữa hai nước...
Trong một diễn biến liên quan, trang web Cục Hải sự Trung Quốc dẫn thông tin từ Cục Hải sự Hải Nam hôm 17/6 cho hay, tàu kéo Đức Gia đang kéo giàn khoan Nam Hải số 9 (Nan Hai Jiu Hao) từ vị trí có tọa độ 17°38 vĩ độ Bắc 110°12.3 vĩ độ Đông tới vị trí có tọa độ 17°14.1 vĩ độ Bắc 109°31 vĩ độ Đông trên Biển Đông. Giàn khoan này dự kiến di chuyển từ ngày 18-20/6. Giàn khoan Nam Hải số 9 có chiều dài tổng cộng 600m và tốc độ di chuyển khoảng 4 hải lý/giờ.
Được biết, giàn khoan Nam Hải số 9 là loại giàn khoan nửa chìm nửa nổi do Công ty trách nhiệm hữu hạn dịch vụ giàn khoan Trung Quốc (COSL), đơn vị trực thuộc Tổng công ty dầu khí ngoài khơi quốc gia Trung Quốc (CNOOC), quản lý và vận hành. Giàn khoan này nặng 21.714 tấn và được chế tạo năm 1988. Tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (Hong Kong) bình luận, trong một động thái có thể khiến căng thẳng Biển Đông leo thang hơn nữa, cục Hải sự Trung Quốc thông báo một giàn khoan khác, Nam Hải số 9, sẽ di chuyển trên biển Đông.
Trước đó, các phương tiện truyền thông Trung Quốc đưa tin, COSL đã ký hợp đồng với Công ty đóng tàu Đại Liên và Công ty Công nghiệp nặng Trung Quốc tại Thâm Quyến để chế tạo 3 giàn khoan dầu mới, tên gọi Hải Dương 982, Hải Dương 943 và Hải Dương 944. Tổng trị giá các giàn khoan này lên đến 1 tỷ USD. Theo giới phân tích, khi Trung Quốc ngày càng quả quyết hơn trong tham vọng chủ quyền trên biển, cũng như đẩy mạnh việc lùng sục năng lượng phục vụ cho phát triển kinh tế, thì chính những tập đoàn dầu khí đã trở thành công cụ chính sách hàng hải.
Cụ thể, CNOOC với giàn khoan nước sâu đầu tiên Hải Dương 981 mà hiện Trung Quốc đã đơn phương triển khai trái phép tại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam ở biển Đông. Giới phân tích nhấn mạnh, có sự tương quan chặt chẽ giữa quan điểm chính sách chính thức của Trung Quốc và cả các lợi ích quốc gia với khát khao mở rộng của CNOOC ở biển Đông. Khi đó, hoạt động sản xuất dầu khí trở thành một công cụ chính sách hiệu quả dù người chơi đóng vai nhà nước hay tư nhân. Trong khi các giàn khoan cũ của Trung Quốc điển hình chỉ có thể hoạt động ở vùng nước có độ sâu chưa đầy 200m thì Hải Dương 981 có thể khoan ở độ sâu hơn 3.000m, giúp cho CNOOC có khả năng hút dầu và khí hầu như bất cứ nơi nào tại biển Đông ngoại trừ những phần sâu nhất của vùng biển.
Có thể nói giàn khoan nước sâu đã cung cấp một dấu mốc để mở rộng những chọn lựa của các công ty Trung Quốc trong hoạt động ở biển Đông và làm dấy lên mối quan ngại rộng rãi trong các nước láng giềng rằng, sự hiện diện của nó đại diện cho bước đi đầu tiên trong việc Trung Quốc đơn phương khẳng định quyền kiểm soát các khu vực hàng hải và tài nguyên trên biển khiến cộng đồng quốc tế đặc biệt quan ngại.
Thúc Hà (Tổng hợp)