Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình: Đã để oan sai đối với người dân thì phải bồi thường đúng pháp luật

 

Đại biểu Bùi Văn Xuyền (Thái Bình) đặt câu hỏi về vụ án của ông Lương Ngọc Phi

 

Nêu lại vụ án oan của ông Lương Ngọc Phi, đại biểu Bùi Văn Xuyền chất vấn Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình nguyên nhân đằng sau việc để những vụ việc kéo dài hàng chục năm? Làm thế nào để giải quyết dứt điểm vụ án? Chánh án TANDTC có thể cam kết giải quyết dứt điểm vụ án trong năm 2015 được hay không?

 

Theo Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình, đây là vụ án oan sai, phải bồi thường và quá trình bồi thường sẽ thực hiện đúng quy định của pháp luật.

 

Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình trả lời chất vấn

 

Theo Chánh án TANDTC, ông Lương Ngọc Phi bị truy tố 2 tội: Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạn tài sản XHCN và Trốn thuế. Bản  án hình sự sơ thẩm đã tuyên phạt ông Phi 14 năm tù về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản XHCN, 3 năm tù về tội Trốn thuế, tổng cộng hình phạt 17 năm tù. Sau khi xét xử sơ thẩm, ông Phi kháng cáo. Bản án phúc thẩm đã tuyên ông Phi không phạm tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạn tài sản XHCN; hủy một phần án trốn thuế để điều tra lại. Sau đó Viện kiểm sát cũng đã đình chỉ điều tra về hành vi trốn thuế. Do đó, Tòa án có trách nhiệm phải bồi thường.

 

Việc bồi thường này có quá trình thực hiện theo đơn đề nghị bồi thường, ngày 2/6/2006, ông Phi có đơn yêu cầu bồi thường. Qúa trình thương lượng kéo dài nên ông Phi khởi kiện yêu cầu bồi thường về số ngày tạm giam, tại ngoại, thiệt hại do thu nhập bị mất, thuê luật sư, tổn hại sức khỏe...  Bản án dân sự sơ thẩm ngày 21/7/2009, TAND tỉnh Thái Bình đã bồi thường cho ông Phi hơn 660 triệu đồng. Bản án  này đã thực hiện xong.

 

Sau đó, ông Phi tiếp tục yêu cầu bồi thường thiệt hại đối với 3 cơ quan tiến hành tố tụng. Ông Phi có đơn yêu cầu vào ngày 8/1/2013, yêu cầu bồi thường thiệt hại hơn hơn 54 tỷ đồng. Bản án sơ thẩm ngày 26/8/2013, TAND TP Thái Bình quyết định bồi thường tổng cộng hơn 21,4 tỷ đồng; bác yêu cầu các khoản khác của ông Phi.

 

Sau phiên tòa sơ thẩm, TAND tỉnh Thái Bình có công văn đề nghị TANDTC thẩm định bản án sơ thẩm để xem xét kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm vì căn cứ bồi thường chưa đảm bảo khách quan.

 

Tiếp đó, TANDTC đã có quyết định kháng nghị đối với bản án nêu trên, lý do là có nhiều sai lầm nghiêm trọng trong định giá tài sản, bồi thường thiệt hại khi thu giữ tài sản của ông Phi sau khi phát mãi số liệu chưa chính xác... Sau đó, Bản án đã được Ủy ban Thẩm phán của TAND tỉnh Thái Bình chấp nhận và đã hủy bán án cũ để xét xử lại. Ngày 10/8/2015, TAND TP Thái Bình đưa ra xét xử, buộc TAND tỉnh Thái Bình phải bồi thường cho ông Phi gần 23 tỷ đồng. Bản án được tuyên và chưa có hiệu lực thì ông Phi lại kháng cáo tiếp, vì vậy việc giải quyết vụ án này theo trình tự phúc phẩm.

 

Về thời gian diễn ra vụ án, Chánh án Trương Hòa Bình cũng phân tích thêm, việc nói vụ án kéo dài hàng chục năm là không chính xác. Việc oan sai xảy ra từ 1999. Quá trình giải quyết vụ án bắt đầu khởi kiện vụ thứ 2 từ 2013, đến nay, theo quy định của pháp luật, vụ án đang được giải quyết theo trình tự phúc thẩm.

 

Đối với câu hỏi Chánh án có biện pháp gì để giải quyết dứt điểm cũng như cam kết trong năm 2015 có xong không?.

 

Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình thắng thắn: “Cách giải quyết duy nhất là theo trình tự tố tụng. Còn có cam kết dứt điểm trong năm 2015 hay không thì theo thẩm quyền giải quyết của Hội đồng xét xử phúc thẩm, Chánh án TANDTC không có quyền can thiệp thẩm quyền xét xử của Hội đồng phúc thẩm. Hội đồng xét xử phúc thẩm chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc xét xử của mình có đúng hay không. Chánh án TANDTC chỉ có yêu cầu Hội đồng xét xử phúc thẩm phải giải quyết vụ án đúng pháp luật, còn không có quyền can thiệp nội dung. Điều này đúng theo tinh thần Hiến pháp và pháp luật. Nguyên nhân chậm hoàn trả oan sai ở đây cần nói rõ là vụ án thứ nhất là hoàn thành, còn vụ kiện thứ 2 năm 2013 mới khởi kiện và đang giải quyết theo trình tự tố tụng. 

 

Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình cũng đã bày tỏ sự cảm ơn ĐB Bùi Văn Xuyền đã quan tâm chất vấn 2 lần và khẳng định rõ quan điểm: "Trên tinh thần trách nhiệm trước việc đã gây ra oan sai đối với người dân, Chánh án TANDTC đã yêu cầu các Toà án phải thực hiện nâng cao chất lượng xét xử không để xảy ra oan sai, còn đã để oan sai đối với người dân thì phải bồi thường, giải quyết nhanh, nhưng đúng pháp luật".

 

Tuy nhiên, ĐB Bùi Văn Xuyền vẫn chưa hài lòng với phần trả lời của Chánh án và tiếp tục chất vấn lại lần thứ hai.

 

Cho rằng phần trả lời buổi sáng chưa đủ ý, buổi chiều nay, Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình tiếp tục trả lời chất về vụ án của ông Lương Ngọc Phi để làm rõ thêm. Chánh án TANDTC khẳng định, quan điểm của lãnh đạo TANDTC là không để xảy ra án oan sai và nếu điều đó xảy ra thì phải bồi thường thiệt hại đối với người bị kết án oan.

 

Trên tinh thần đó, với vụ án của ông Phi thì việc kết án oan này xảy ra từ năm 2000. Thời điểm 2001, VKS đình chỉ điều tra vụ án đồng nghĩa Tòa án đã làm oan sai cho ông Phi và sau đó không có kháng nghị. Tuy nhiên, thời điểm đó pháp luật về bồi thường oan sai chưa có, mãi đến năm 2003 mới có Nghị quyết 388 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và có hiệu lực sau đó. Cho nên đến năm 2004, ông Phi mới có đơn yêu cầu bồi thường. Đến 2006, do không xác định được cơ quan nào sẽ đứng ra bồi thường cho ông Phi nên vụ việc được đẩy lên tới Quốc hội. Thời điểm đó là Quốc hội khóa X và Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn Yểu đã kết luận Tòa án phải bồi thường.

 

Từ đó, Tòa án nhận trách nhiệm phải bồi thường và theo Nghị quyết 388 việc bồi thường có 2 giai đoạn. Một là thương lượng và nếu thương lượng thành thì thực hiện việc bồi thường theo thương lượng. Nếu thương lượng không thành thì người bị thiệt hại có quyền khởi kiện ra Tòa án. Sau đó, ông Phi đã khởi kiện và đưa ra nhiều mức bồi thường. Cụ thể, từ 2004, ông Phi đã yêu cầu bồi thường dân sự 18 tỷ đồng, năm 2006 yêu cầu bồi thường 35 tỷ, năm 2013 là 54 tỷ và năm 2015 là 64 tỷ đồng. Bản án cuối cùng buộc Toà án tỉnh Thái Bình bồi thường 23 tỷ đồng. Toà án tỉnh Thái Bình kháng cáo, nguyên đơn là ông Phi cũng kháng cáo nên vụ việc kéo dài.

 

Theo báo cáo của TAND tỉnh Thái Bình, cuối tháng này hoặc đầu tháng tới sẽ đưa vụ án này ra xét xử phúc thẩm để xử lý dứt điểm.

 

Vụ án ông Lương Ngọc Phi (68 tuổi, trú tại 463 Lý Thái Tổ, tổ 16, phường Quang Trung, TP. Thái Bình, Giám đốc Công ty Khai thác chế biến nông hải sản xuất khẩu Hòa Bình) bị khởi tố bị về hành vi lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản XHCN, trốn thuế vào tháng 4/1998.   Ngày 29/9/1999, TAND tỉnh Thái Bình tuyên phạt bị cáo Phi tổng cộng 17 năm tù giam cho 2 tội danh trên. Một tháng sau khi ông Phi bị bắt, cơ quan Công an đã đem hóa giá toàn bộ tài sản của ông và công ty. Năm 2001, VKSND tỉnh Thái Bình xác định vụ án oan sai và trả tự do cho ông Phi; đồng thời TAND tỉnh Thái Bình đã xin lỗi công khai ông Phi tại nơi cư trú.   Sau khi được xác định oan sai, ông Phi đã yêu cầu bồi thường thiệt hại đối với 3 cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh Thái Bình. Ngày 26/8/2013, TAND TP.Thái Bình đã xét xử và tuyên TAND tỉnh Thái Bình phải bồi thường cho ông Phi hơn 21 tỉ đồng.