Giá cát biến động tăng cao khiến các công trình xây dựng cơ bản vốn Nhà nước ngừng trệ, các địa phương kiến nghị UBND tỉnh ưu tiên nguồn cát để xây dựng đạt tiến độ các công trình trọng điểm, bức xúc như: Xây dựng nông thôn mới, khu dân cư sạt lở, lấp hố xoáy... 
 
Phó Trưởng ban Quản lý các Khu Kinh tế tỉnh Lê Hồng Anh kiến nghị: “Nên quản lý chặt doanh nghiệp (DN) khai thác cát, điều chỉnh giá các công trình dở dang. Nếu cân đối không đủ nguồn, nên ưu tiên công trình Nhà nước, DN trong tỉnh, thừa mới bán cát ra ngoài tỉnh”.
 
Trước áp lực các DN, chủ đầu tư ngừng công trình, yêu cầu bổ sung vốn do cát tăng, ông Trí thông tin: “Quy định pháp luật về hợp đồng XD hiện nay chỉ cho phép điều chỉnh giá hợp đồng đối với hợp đồng điều chỉnh giá nhưng phải trên cơ sở thỏa thuận trong hợp đồng. Đối với các hợp đồng được ký theo phương thức trọn gói, đơn giá cố định thì việc điều chỉnh giá hợp đồng chỉ thực hiện trong trường hợp bất khả kháng: Thiên tai, sự cố môi trường, địch họa, hỏa hoạn… Các văn bản pháp luật về điều chỉnh giá hợp đồng XD chưa cho phép đối với trường hợp biến động giá cát XD như hiện nay”. “Trong khi đó, do tình hình giá cát XD biến động đã làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công các công trình sử dụng vốn Nhà nước, việc giải ngân vốn, đặc biệt là các gói thầu thi công san lấp đều ngưng trệ. Do vậy, đề nghị UBND tỉnh có văn bản trình Bộ XD, Văn phòng Chính phủ xem xét cho phép hỗ trợ giá cát XD cho các gói thầu sử dụng vốn Nhà nước (như đã từng bù giá nguyên liệu, nhiên liệu và vật liệu XD vào năm 2008) để hỗ trợ một phần khó khăn cho các nhà thầu XD” - ông Trí đề xuất.
 
Giải pháp thay thế cát sông
 
Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Trần Đặng Đức kiến nghị: “Với tình hình ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và các đập thủy điện phía thượng nguồn sông Mê Kông làm giảm đáng kể lượng cát hàng năm từ thượng nguồn đổ về; tình hình sạt lở đất bờ sông ngày càng nghiêm trọng và trữ lượng cát còn lại rất hạn chế, nên về lâu dài kiến nghị UBND tỉnh giao ngành XD đề xuất giải pháp khác về vật liệu XD thay thế cát sông để chủ động hơn trong đầu tư XD công trình trên địa bàn tỉnh”.
 
Theo Sở XD tỉnh, xét nguồn nguyên liệu của tỉnh, giải pháp thay thế cát sông có thể sử dụng cát núi, đá dọn hầm thay thế vật liệu cát đen để san lấp cho khu vực huyện Tịnh Biên, Tri Tôn. Sử dụng đá xay có modun phù hợp thay thế cát vàng Tân Châu. Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Anh Thư đề xuất: “Nguồn cát ĐBSCL không thiếu, nhưng nếu chỉ trông cậy vào cát sông, cát núi thì không ổn, cần tìm vật liệu thay thế. Hiện có công nghệ Nhật Bản: Bùn + phụ gia + 10% xi măng cho ra vật liệu thay thế cát”.
 
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Nưng nhấn mạnh: “Tỉnh đã kịp thời tổ chức đánh giá, để kiềm và ổn định giá. Việc dừng dự án thông luồng ở Cù lao Giêng cần xử lý đối tượng lôi kéo, DN cạnh tranh không lành mạnh để chấn chỉnh tình hình. Cần xác định chính xác lượng cát công trình Nhà nước đầu tư và nhu cầu của người dân, ưu tiên lượng cát cung cấp trong tỉnh, hạn chế bán ngoài tỉnh. Ngành chức năng phải tính lại giá hợp lý, cung cấp theo địa chỉ, không để DN thiệt thòi nhưng cũng không tạo điều kiện DN thao túng”.       
 
Chủ tịch UBND tỉnh Vương Bình Thạnh yêu cầu: “Thanh tra Giao thông đường thủy tăng cường kiểm tra hoạt động khai thác cát sông, nếu không hóa đơn chứng từ cần xử lý nghiêm. Để giải quyết lượng cát thiếu cần xác định rõ nguồn cung, yêu cầu DN khai thác xác định 2 giá: Công trình ưu tiên của tỉnh và giá linh hoạt; xác định thứ tự ưu tiên nguồn cát, thực hiện nhiều giải pháp, giá sẽ chựng lại. Đối với các mỏ khai thác cát núi nên thận trọng. Khi thực hiện khai thác mỏ, nạo vét thông luồng, khai thác mỏ phải tham vấn cộng đồng, làm tốt công tác truyền thông. Không để xảy ra tình trạng khai thác trái phép, khai thác không đúng quy định, tình trạng đầu cơ, tích trữ, đẩy giá cát tăng cao”.
 
 Chủ tịch UBND tỉnh Vương Bình Thạnh chỉ đạo: “Giao Sở Tài chính, Cục Thuế xác định mức thuế theo giá cát mới. Các đơn vị khai thác cát sông cung ứng cát cho các công trình sử dụng vốn ngân sách Nhà nước, các dự án của các nhà đầu tư theo giá cát được công bố của liên Sở XD - Tài chính. Sở TN&MT công bố công suất khai thác của các đơn vị khai thác và khả năng cung ứng cát cho nhu cầu nội tỉnh của các đơn vị này. Các chủ đầu tư sử dụng nguồn vốn Nhà nước khi thực hiện ký kết hợp đồng, cần đưa nguyên tắc điều chỉnh giá vật liệu cho phù hợp, làm cơ sở thanh quyết toán, tránh bị ảnh hưởng bởi giá cát làm chậm tiến độ hoàn thành công trình”.
 
Theo Hạnh Châu (Báo An Giang)
.