Nhiều vấn đề liên quan đến Dự án Luật này đã được đưa ra thảo luận, xem xét tại phiên thảo luận trước đó vào ngày 2/11, tuy nhiên, một nội dung quan trọng được các đại biểu quan tâm là tránh sự trùng lặp giữa Quy hoạch tỉnh trong Luật Quy hoạch và Quy hoạch xây dựng tỉnh mà Dự án Luật đang đề cập đến. Dưới góc nhìn của các chuyên gia, đại biểu Quốc hội đã có các ý kiến phân tích xung quanh nội dung này.
Nên duy trì quy hoạch xây dựng tỉnh
Dự án Luật bao gồm 32 điều; trong đó 31 điều quy định việc sửa đổi các luật và 1 điều quy định hiệu lực thi hành. Về sửa đổi, bổ sung các luật thuộc lĩnh vực xây dựng, có 2 luật thuộc lĩnh vực xây dựng có liên quan đến quy hoạch được sửa đổi, gồm Luật Xây dựng và Luật Quy hoạch đô thị. Các luật này quy định các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia và quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành.
Đối với Luật Xây dựng, sửa đổi theo hướng xác định rõ các loại quy hoạch xây dựng để đảm bảo đồng bộ thống nhất với Luật Quy hoạch. Theo đó, Quy hoạch xây dựng bao gồm Quy hoạch đô thị, Quy hoạch nông thôn, Quy hoạch khu chức năng, Quy hoạch xây dựng tỉnh, Quy hoạch xây dựng vùng liên huyện, Quy hoạch xây dựng vùng huyện.
    |
 |
| Ông Hoàng Văn Cường, đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội phát biểu tại Hội trường. |
Đề cập đến vấn đề này, ông Hoàng Văn Cường – Đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội, phân tích: Tư tưởng chủ đạo của Luật Quy hoạch là tích hợp các quy hoạch rời rạc thành quy hoạch thống nhất, mang tính định hướng chung, thống nhất để tránh tình trạng chồng chéo, mâu thuẫn giữa các loại quy hoạch khác nhau.
Để đạt được mục tiêu đó của Luật Quy hoạch thì phương án lý tưởng nhất là thực hiện tích hợp tất cả các nội dung cần quy hoạch thành một bản quy hoạch duy nhất. Trên đó, thể hiện đầy đủ các định hướng chiến lược phát triển dài hạn vào các mô hình, các phân kỳ cho từng giai đoạn. Đồng thời, thể hiện chi tiết đầy đủ các yếu tố kỹ thuật của từng chuyên ngành ứng với từng mô hình cũng như từng giai đoạn phát triển. Như vậy, chỉ cần một bản quy hoạch duy nhất không cần phải có đến các quy hoạch chuyên ngành hay quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành khác.
Tuy nhiên, chúng ta thấy rằng, bên cạnh quy hoạch chung vẫn phải có quy hoạch ngành và các quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành như dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung các Luật có quy định liên quan đến quy hoạch quy định. Ý tưởng về một bản quy hoạch duy nhất, theo tôi là rất khó thực hiện bởi có quá nhiều các loại thông tin khác nhau, cần được thể hiện dưới các hình thức biểu diễn khác nhau và cũng phải được thể hiện ở các tầng lớp thông tin khác nhau. Chính vì vậy, để đơn giản phải thực hiện tách riêng từng thông tin riêng biệt, đặc trưng và thể hiện chi tiết từng lớp yếu tố đó thành từng yếu tố chuyên ngành kỹ thuật, người ta gọi đó là sản phẩm của quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành thành các phần quy hoạch riêng.
Tuy chúng ta tách riêng ra từng lớp thông tin thành các quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành, nhưng yêu cầu về tích hợp thì phải đảm bảo khi chồng các lớp thông tin này lên nhau thì các phương án quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành không được phép trái với quy hoạch chung. Tất cả phải trùng khớp với nhau và không được sai lệch, không được mâu thuẫn. Đó cũng là lý do mà chúng ta thấy không thể có một quy hoạch chung mà vẫn phải có các quy hoạch ngành và các quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành nhưng đồng thời phải đảm bảo tính tích hợp thống nhất như Luật Quy hoạch quy định.
Theo ông Cường, nên để quy hoạch xây dựng tỉnh như là một quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành riêng để chúng ta chi tiết hóa những nội dung phát triển không gian của quy hoạch tỉnh. Chúng ta cũng biết quy hoạch chính là một công cụ để nhà nước thực hiện chức năng quản lý nhà nước về định hướng phát triển một lĩnh vực nào đó. Do vậy, quy hoạch xây dựng tỉnh chính là công cụ để nhà nước thực hiện chức năng quản lý hoạt động xây dựng quy hoạch trên không gian tỉnh để đảm bảo chi tiết hóa không gian phát triển kinh tế - xã hội của lãnh thổ. Chính vì vậy, đại biểu Hoàng Văn Cường đồng tình với đề xuất của dự thảo đề án cũng như Tờ trình của Chính phủ nên duy trì quy hoạch xây dựng tỉnh riêng như là một dạng quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành.
Bộ máy tổ chức rất quan trọng, quyết định hiệu lực triển khai
PGS, TS Phạm Sỹ Liêm, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho rằng: Xây dựng Dự án Luật này phải đặt quy hoạch trong bối cảnh nền kinh tế thị trường. Thị trường là thế nào và quy hoạch trong kinh tế thị trường phải như thế nào? Quan hệ giữa nhà nước và thị trường là như thế nào? Nhà nước không can thiệp vào thị trường những nội dung gì, và cái gì phải can thiệp.
Đối với việc quản lý đầu tư xây dựng các đô thị, các khu chức năng, hệ thống hạ tầng kỹ thuật, công trình đầu mối, nói chung là phải có quy hoạch xây dựng. Xây dựng không phải chỉ là công trình, xây dựng phải hiểu là hạ tầng, liên kết, sử dụng đất đai hiệu quả, các vấn đề bảo vệ môi trường phát triển bền vững.
Theo ông Liêm, vai trò của quy hoạch xây dựng đừng hiểu nó quá hẹp và chỉ là quy hoạch của ngành. Ví dụ, quy hoạch vùng sản xuất nông, lâm nghiệp… nếu thị trường cần thì dân họ sẽ trồng, không cần quy hoạch. Nhưng để trồng và khai thác hiệu quả thì phải có quy hoạch hệ thống đường xá, hạ tầng, tiêu thoát nước, xử lý rác thải, nước thải, các xí nghiệp công nghiệp để chế biến sản phẩm….đấy là nhiệm vụ của quy hoạch xây dựng. Quy hoạch xây dựng là để phục vụ công nghiệp, phục vụ nông nghiệp và các ngành khác.
Về vấn đề quy hoạch tích hợp trong một tỉnh, PGS,TS. Phạm Sỹ Liêm bày tỏ, quy hoạch tỉnh nên làm theo hướng tổng thể, tích hợp đa ngành và để làm sao các ngành không có các định hướng chồng lấn, dẫm chân lên nhau vì mục tiêu chung. Còn lại đầu tư xây dựng cụ thể như thế nào, ở đâu, quy mô ra sao, hình dáng ra sao, kết nối với nhau như thế nào là nhiệm vụ của quy hoạch xây dựng tỉnh.
Theo GS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, ở các nước chỉ có một cơ quan cấp quốc gia, một Bộ chuyên phụ trách về quy hoạch thì mới giải quyết được vấn đề, tránh mâu thuẫn. trong Dự án luật này, tư tưởng tích hợp là đúng, nhưng nhiều đại biểu băn khoăn là bộ máy thực hiện chưa phù hợp, không tương thích. Tôi hoàn toàn nhất trí bên cạnh quy hoạch tỉnh tích hợp chung của Luật thì quy hoạch chuyên ngành vẫn phải thực hiện theo Luật chuyên ngành. Dự luật đặt vấn đề quy hoạch xây dựng vùng tỉnh của Luật Xây dựng, mà hiện gọi là quy hoạch xây dựng tỉnh- điều đó là cần thiết.
Đề cập đến tính khả thi nếu làm quy hoạch tích hợp, bỏ quy hoạch xây dựng tỉnh, GS. Đặng Hùng Võ nêu quan điểm, hiện nay ở nước ta, tổ chức bộ máy, khâu tổ chức thực hiện và quản lý quy hoạch đều không đồng nhất với ý tưởng tích hợp. Quy hoạch tích hợp do một cơ quan đứng ra làm, mà không cần đến yếu tố xây dựng, yếu tố đất đai và các yếu tố khác nữa thì chắc chắn câu chuyện triển khai là rất khó.
“Bộ máy tổ chức thực hiện luật rất quan trọng, nó phải tương thích với cơ chế để có hiệu lực triển khai. Trên thực tế điều này đã xảy ra nhiều”, GS. Đặng Hùng Võ nói.
Hà An