Theo đánh giá của Vụ kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự (Vụ 4), VKSNDTC thì việc thực hiện tốt kỹ năng kiểm sát việc quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù không chỉ góp phần tích cực đảm bảo việc quản lý và giáo dục phạm nhân theo đúng quy định của pháp luật; mà còn bảo đảm tính mạng, danh dự, nhân phẩm của phạm nhân và các quyền khác của họ không bị pháp luật tước bỏ được tôn trọng…

Kỹ năng kiểm sát việc quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù là những thao tác nghiệp vụ khi kiểm sát định kỳ và đột xuất trực tiếp tại trại giam, phân trại quản lý phạm nhân trong trại tạm giam nhằm phát hiện vi phạm pháp luật của cơ quan quản lý giam giữ và các cơ quan khác có trách nhiệm trong việc quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù; là những thao tác cụ thể trong việc áp dụng các biện pháp pháp lý để yêu cầu cơ quan có vi phạm đình chỉ việc thi hành, sửa đổi hoặc bãi bỏ quyết định có vi phạm pháp luật trong việc quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù, chấm dứt việc làm vi phạm pháp luật và yêu cầu xử lý người vi phạm pháp luật. Tại các Điều: 26, 27, 28, 29 Luật Tổ chức VKSND năm 2002 và Điều 141 Luật Thi hành án hình sự năm 2010 đã quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của VKS trong kiểm sát việc thi hành án hình sự và kiểm sát việc quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù. Theo đó, định kỳ và đột xuất, VKS kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc thi hành án phạt tù của cơ quan thi hành án hình sự cùng cấp và cấp dưới. VKSND cấp tỉnh trực tiếp kiểm sát việc tuân theo pháp luật, kháng nghị, kiến nghị, yêu cầu đối với trại giam đóng tại địa phương đó trong việc thi hành án phạt tù; yêu cầu cơ quan thi hành án hình sự (án phạt tù) kiểm tra những nơi này và thông báo kết quả cho VKSND; yêu cầu cơ quan cùng cấp, cấp dưới và người có trách nhiệm thông báo tình hình quản lý và giáo dục phạm nhân, trả lời về quyết định, biện pháp hoặc việc làm vi phạm pháp luật trong việc quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù; đề nghị miễn, hoãn, tạm đình chỉ, đình chỉ chấp hành án, kiểm sát việc xét giảm, miễn thời hạn chấp hành án, hoãn, tạm đình chỉ; tiếp nhận và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù…  

Căn cứ vào những quy định về đối tượng, phạm vi và phương pháp kiểm sát, để nâng cao kỹ năng thực hiện công tác kiểm sát việc quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù, theo hướng dẫn của Vụ 4, VKSNDTC thì các bước tiến hành công tác kiểm sát gồm công tác chuẩn bị; tổ chức thực hiện cuộc kiểm sát; tổng hợp, xây dựng kết luận và công bố kết luận. Về nội dung công tác kiểm sát việc quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù bao gồm kiểm sát việc đảm bảo các thủ tục pháp luật trong thi hành án phạt tù; kiểm sát việc quản lý giam giữ, dẫn giải người chấp hành án phạt tù theo đúng quy định của pháp luật; kiểm sát bảo đảm việc thực hiện các chế độ đối với phạm nhân; kiểm sát việc đảm bảo tính mạng, sức khỏe, tài sản, danh dự, nhân phẩm cho phạm nhân và các quyền khác của họ không bị pháp luật tước bỏ, được tôn trọng. Ngoài ra, một số kỹ năng cơ bản khi kiểm sát việc quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù đó là: kỹ năng nắm tình hình, thu thập tài liệu, thông tin để quản lý được những ưu điểm, những vi phạm pháp luật trong việc quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù; kỹ năng áp dụng pháp luật loại trừ vi phạm gồm: nội dung, phương pháp quyết định trả tự do cho phạm nhân bị giam giữ không có căn cứ và trái pháp luật; nội dung, phương pháp kháng nghị các quyết định và việc làm vi phạm pháp luật trong việc quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù; nội dung, phương pháp phát hiện các vụ phạm tội mới và các vụ phạm tội xâm phạm hoạt động tư pháp trong trại giam, phân trại quản lý phạm nhân của trại tạm giam; kỹ năng xây dựng bản kết luận khi tiến hành kiểm sát định kỳ hoặc đột xuất .  
 

Nguyễn Văn Dũng

.