Phương thức, thủ đoạn phạm tội ngày càng tinh vi, liều lĩnh

Nhận xét về tình hình tội phạm trên địa bàn trong những tháng đầu năm, đại diện VKSND TP. HCM cho biết, mặc dù tội phạm có giảm nhưng phương thức, thủ đoạn phạm tội ngày càng tinh vi, nguy hiểm và liên tục có sự thay đổi. Quan ngại là án xâm phạm về trật tự quản lý kinh tế - môi trường, cơ quan CSĐT 2 cấp đã khởi tố 13 vụ (tăng 6 vụ so với cùng kỳ năm trước); án tham nhũng, chức vụ: cơ quan CSĐT đã khởi tố mới 2 vụ.

Đáng lưu ý, ở loại tội phạm về tham nhũng, các đối tượng đã rất tinh vi trong việc sử dụng phương thức phạm tội. Riêng nhóm tội phạm xâm phạm tính mạng, sức khoẻ xảy ra trên địa bàn trong thời gian qua với tính chất ngày càng manh động, hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Vụ án xảy ra vào rạng sáng ngày 13/2/2018 tại phường Bình Hưng Hoà, quận Bình Tân làm 5 người chết là một vụ án có tính chất tàn sát dã man, gây hoang mang, lo lắng cho người dân.

Phát huy vai trò phối hợp liên ngành

Mặc dù tội phạm ngày càng tinh vi và manh động nhưng trong quý I/2018, các cơ quan tiến hành tố tụng của thành phố đã hoàn thành xuất sắc chức năng, nhiệm vụ của mình.

CQĐT và VKS 2 cấp tiếp tục phối hợp chặt chẽ, thực hiện có hiệu quả các quy định mới của BLTTHS năm 2015 về thẩm quyền của VKS phải tham gia từ đầu như: khám nghiệm hiện trường, tử thi, khám xét, đối chất, nhận dạng, nhận biết giọng nói, thực nghiệm điều tra. VKS trực tiếp tiến hành một số hoạt động điều tra trong trường hợp để kiểm tra, bổ sung tài liệu, chứng cứ khi xét phê chuẩn lệnh, quyết định của CQĐT, việc tiếp nhận, quản lý biên bản, tài liệu liên quan đến vụ án để kiểm sát việc lập hồ sơ vụ án của CQĐT. Trong việc giải quyết vụ thảm án làm 5 người bị giết ở quận Bình Tân được phát hiện vào chiều 30 Tết Nguyên đán vừa qua hay vụ bắt cóc 2 cháu để tống tiền xảy ra ở quận 11…, giữa CQĐT và VKS đã có sự phối hợp rất tốt, chỉ trong một thời gian ngắn đã xác định và truy bắt được đối tượng phạm tội.

leftcenterrightdel
Liên ngành Công an - Viện kiểm sát - Tòa án họp bàn việc khắc phục các khó khăn, vướng mắc trong công tác phối hợp. 

VKS và Toà án 2 cấp tiếp tục có sự phối hợp chặt chẽ trong việc xét xử án hình sự, trong đó đã đưa ra xét xử nhiều vụ án do VKSND tối cao uỷ quyền thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử như vụ án kinh tế, chức vụ đặc biệt nghiêm trọng xảy ra tại các ngân hàng được dư luận và xã hội đặc biệt quan tâm, mới đây là vụ án “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại ngân hàng Navibank gây thiệt hại hơn 200 tỷ đồng…

Công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam của các cơ quan tiến hành tố tụng 2 cấp thành phố thời gian qua tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực, kịp thời giải quyết các thủ tục bắt, tạm giam và việc áp dụng hoặc thay thế các biện pháp ngăn chặn, trả tự do cho người bị tạm giữ đảm bảo đúng thời hạn luật định.

Giải quyết vướng mắc để giảm khiếu nại và áp lực

Liên ngành Công an – VKS -  Tòa án TP. HCM cho rằng, đối với một số loại tội phạm, theo quy định của BLTTHS năm 2015, thời hạn tạm giam bị can đã được rút ngắn nhiều, trong khi thời hạn điều tra không thay đổi so với BLTTHS năm 2003 dẫn đến thực trạng nhiều vụ án thời hạn điều tra vẫn còn nhưng thời hạn tạm giam của các bị can trong vụ án đã hết, trong khi quá trình điều tra xác minh vẫn chưa có kết quả. Nhiều vụ án cơ quan tố tụng đã phải thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với các bị can đã hết thời hạn tạm giam. Điều này gây khó khăn cho công tác giải quyết vụ án đối với những vụ án phức tạp, đông bị can, nhất là những vụ án truy xét, không có đối tượng.

Đối với tội danh “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” thì có tình tiết định tội là “bỏ trốn” để chiếm đoạt tài sản hoặc đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù “Có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả”; tội “Trộm cắp tài sản” và tội “Gây rối trật tự công cộng” có tình tiết “gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội” và “nơi công cộng”. Hiện các tình tiết này đều chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể để áp dụng nên các cơ quan chức năng gặp nhiều khó khăn trong việc củng cố chứng cứ và khởi tố, xử lý đối tượng, có nhiều trường hợp người bị hại khiếu nại các cơ quan chức năng.

 VKSND TP. HCM còn có ý kiến cho rằng, tại khoản 5, Điều 88 BLTTHS năm 2015 nêu: “Trong thời hạn 05 ngày kể từ ngày lập biên bản về hoạt động điều tra, thu thập, nhận được tài liệu liên quan đến vụ án mà VKS không trực tiếp kiểm sát vụ án thì CQĐT có trách nhiệm chuyển biên bản, tài liệu này cho VKS để kiểm sát việc lập hồ sơ vụ án… Trong thời hạn 3 ngày, VKS đóng dấu bút lục và sao lưu biên bản, tài liệu, lưu hồ sơ kiểm sát…”. Quy định này nhằm đảm bảo chặt chẽ hơn khi tiến hành các hoạt động điều tra. Tuy nhiên, điều này cũng sẽ gây áp lực lớn cho CQĐT và VKS trong việc tổ chức thực hiện.

Để giải quyết các khó khăn, vướng mắc, tiếp tục làm tốt công tác phối hợp, liên ngành Công an – VKS – Tòa án TP. HCM cần tập trung nghiên cứu, áp dụng tốt Thông tư liên tịch số 01/2017 ngày 29/12/2017 quy định việc phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền trong thực hiện một số quy định của BLTTHS năm 2015 về tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố; Thông tư liên tịch 02/2017 ngày 22/12/2017 của liên ngành VKSNDTC – TANDTC – BCA – BQP quy định việc phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng trong thực hiện một số quy định của BLTTHS về trả hồ sơ để điều tra bổ sung. Tiếp tục phối hợp tốt để triển khai thực hiện có hiệu quả các quy định mới của BLTTHS năm 2015 về nhiệm vụ, quyền hạn của VKS. Đặc biệt, liên ngành thành phố sớm hoàn thiện việc sửa đổi, bổ sung Quy chế phối hợp liên ngành số 29/QCLN-CA-VKS-TA ngày 8/2/2012 để phù hợp với các quy định mới của đạo luật mới về tư pháp đã có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2018.

Hoa Việt - Khắc Nhu